دریا صفایی: این ننگ تا ابد در کارنامه فدراسیون جهانی می‌ماند

سارا فراهانی - شهروند خبرنگار 

اولین رقابت والیبال ایران در لیگ جهانی، فقط با شکست مقابل ایتالیا همراه نبود. به نظر می‌رسد فدراسیون جهانی والیبال (FIVB) هم در این بازی شکست خورده است.

جمعه‌شب و در جریان دیدار تیم‌های والیبال ایران و ایتالیا در شهر "پسارو" ایتالیا، مأموران امنیتی حاضر در ورزشگاه از «دریا صفایی» فعال حقوق زنان می‌خواهند تا بنری که روی آن نوشته‌شده بود به دختران ایرانی اجازه ورود به ورزشگاه‌ها داده شود را جمع کند.

دریا صفایی، دندان‌پزشک، فعال حقوق زنان و مقیم بلژیک است. او طی سال‌های اخیر بارها در کشورهای مختلف نسبت به منع ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی در ایران اعتراض کرده بود. صفایی همچنین مؤسس کمپین «پیش به‌سوی ورزشگاه‌ها» که برای باز شدن درهای ورزشگاه‌ها در ایران به روی زنان تلاش می‌کند هم هست. به همین دلیل سعی کرده در تمامی رقابت‌های ورزشی که یک سوی آن تیم‌های ملی ایران هستند حضوری فعال داشته باشد. برای نمونه، در بازی تیم ملی فوتبال ایران مقابل سوئد در استکهلم، دوهزار تی‌شرت که بر روی آنها متنی در اعتراض به ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی در ایران نوشته‌شده بود را میان تماشاگران توزیع کرد. او در رقابت‌های جهانی والیبال حضوری دائمی داشته. اما برای نخستین بار در رقابت‌های والیبال المپیک (در ریو) از سوی مسئولین برگزاری رقابت‌ها تهدید شد.

جمعه‌شب، مأموران امنیتی حاضر در ورزشگاه، به دستور مسئولین برگزاری بازی اقدام به پاره کردن بنر دریا صفایی و بیرون کردن او از سالن می‌کنند. اتفاقی که می‌توان آن را مشابه رفتاری دانست که طی سال‌های اخیر با دختران ایرانی در ورزشگاه‌ها صورت گرفته. 
 

* خانم صفایی! شما یک بار در برزیل هم با چنین مشکلی روبرو شدید، اما نه به این شدت.

- ببینید من به تذکراتی که مسئولین FIVB (فدراسیون جهانی والیبال) به ما می‌دهند عادت دارم. پیش از این در رقابت های هلند برای من چنین مشکلی پیش آمد. به حدی که ماموران مرا روی زمین می کشیدند. اما در المپیک ریو، مسئله بازتاب شدید رسانه ای داشت. در ریو از من خواستند بنری که روی آن نوشته بود «ورود به ورزشگاه‌ها حق زنان ایرانی است» را جمع کنم. اما قبول نکردم. دقایقی بعد 5 مأمور امنیتی سراغ من آمدند و حتی تهدید کردند که تو را بازداشت می‌کنیم. خوشبختانه آن روز خبرنگار «آسوشیتدپرس» در صحنه حضور داشت و دخالت کرد. من با آن سابقه می‌دانستم که فدراسیون جهانی والیبال الان مطیع امر فدراسیون و دولت ایران است. اما متأسفانه پیش‌بینی چنین برخوردی را اصلاً نکرده بودم.

* شما با این آمادگی حتماً جوابی هم برای مأموران آماده کرده بودید. اما چیزی که در تصاویر دیدیم، این بود که پلیس ایتالیا به حرف شما توجهی نداشت.  

- من به آنها گفتم اینجا جای من نیست. جای دختران ایران است. بعدازاین حرف نه تنها مرا رها نکردند که دور من حلقه زدند و گفتند کاری می‌کنیم که نه کسی تو را ببیند و نه تو بازی را. بعد هم که اتفاقات بدتری افتاد. برای من تأسف آور است که من را به جرم دفاع از زنان کشورم روی زمین کشیدند، دورم حلقه زدند و بعد به شکلی رفتار کردند که انگار مجرم هستم.

* نکته جالب‌توجه این است که «آری گاراسا» رئیس فدراسیون جهانی والیبال، خودش را یکی از مدافعان حقوق بشر می‌داند. مثلاً سال ۲۰۱۴ با سازمان ملل پیمانی امضا کرد که براساس آن FIVB موظف می‌شد حامی کودکان و زنان باشد. اما بین فدراسیون‌های جهانی، FIVB بالاترین میزان تعامل و همکاری را با ایران درزمینهٔ تحریم زنان و جلوگیری از ورود آنها به ورزشگاه‌ها داشته. 
 

- چیزی که من می‌دانم این است که فدراسیون جهانی والیبال امروز به مطیع و فرمانبردار ایران تبدیل‌شده. ما در ورزشگاه‌های زیادی حضور داشتیم. هرگز چنین اتفاقی در سایر رشته‌ها تکرار نشده بود. این‌که با اعمال خشونت شما را بیرون کنند، روی زمین بکشند و یا تهدید کنند که بازداشت خواهی شد وحشتناک است. تصور فدراسیون جهانی این بود که ایران تصاویر را به راحتی سانسور می‌کند.

* در اساسنامه کمیته جهانی المپیک و تمامی فدراسیون‌های جهانی قید شده که ورود هرگونه بنر با شعارهای نژادپرستانه، تبعیض جنسیتی و همین‌طور مذهبی به ورزشگاه‌ها ممنوع است.  شاید این شعار کمپین شما را به‌عنوان یک شعار سیاسی دیده بودند.

- اتفاقاً به خود من هم گفتند که تو داری کار سیاسی می‌کنی. من بارها فریاد زدم که این کار سیاسی نیست. گفتم این حق زنان ایرانی است که به ورزشگاه بیایند؛ شما زن ایرانی را سیاسی کردید، نه من. ما داریم کار حقوق بشری می‌کنیم. حق شهروندی مردم یک جامعه، هرگز مسئله سیاسی نیست. اما هرچقدر بیشتر حرف زدم، رفتار مأموران تندتر شد.

* این همدستی فدراسیون جهانی والیبال با فدراسیون و دولت ایران تا حدودی هم آن شعارهایی که در مورد اجبار FIVB برای حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها داده می‌شد را زیر سئوال می‌برد. 
 

- من فکر می‌کنم که جهان در آینده از این فدراسیون جهانی والیبال به‌عنوان ننگ تاریخ ورزش جهان یاد کند. من اساسنامه فدراسیون جهانی را بارها خوانده‌ام. در اساسنامه FIVB تاکید شده که هیچ رقابت والیبالی در ورزشگاهی برگزار نخواهد شد که در آن تبعیض‌های نژادی، قومی، مذهبی و جنسیتی وجود داشته باشد. پس براساس همین قانون، تمامی رقابت‌هایی که در ایران برگزار می‌شود باید با حضور زنان ایرانی باشد. هیئت‌رئیسه فدراسیون جهانی بهتر از من و شما می‌داند که زنان ایرانی پشت درهای ورزشگاه مانده‌اند، خیلی خوب می‌دانند که دختر ایرانی باید خودش را به شکل پسرها دربیاورد، لباس مردانه بپوشد و به ورزشگاه برود. وقتی خودشان می‌دانند و بعد جلوی یک شعار حقوق بشری مرا می‌گیرند، دیگر حق شعار دادن ندارند.

* یک جور تشابه میان این رفتار فدراسیون جهانی والیبال و آن تجمع دو سال قبل دلواپسان مقابل وزارت ورزش هم می‌شد پیدا کرد. دو سال قبل همین روزها گروهی از دلواپسان مقابل وزارت ورزش ایستادند تا از حق ورود بانوان به ورزشگاه جلوگیری شود. جمعه‌شب هم مأموران امنیتی ایتالیا به دستور فدراسیون جهانی مقابل شما ایستاده بودند. 
 

- جای تأسف دارد که بگویم FIVB امروز به دست کسانی اداره می‌شود که مطیع تندروهای ایران هستند. مسئله من صرفاً دلواپسان هم نیست. مگر آقای روحانی حاضر شد برای دختران ایران بلیط فروشی کند؟ حتی بلیتی نفروخت که بعد جلوی آنها را بگیرند. من خوشحالم که این رفتار فدراسیون جهانی در تاریخ ثبت می‌شود تا همه بفهمند هرکسی روی زمین حرف از حقوق بشر یا برابری‌ها می‌زند، هرکسی ادعای رعایت حقوق شهروندی دارد، به این مسائل ایمان ندارد. فدراسیون جهانی والیبال، به رفتار جمهوری اسلامی که دختران کشور من را تبدیل به شهروندان درجه دوم کرده احترام و صحه گذاشته است. این ننگ هرگز از پرونده FIVB پاک نمی‌شود.

* با این اوصاف بازهم در بازی‌های بعد به ورزشگاه می‌روید؟

- قطعاً می‌روم. متأسفم که بگویم بنرهای ما را با تیغ کاتر تکه‌تکه کردند. اما هنوز پیراهن‌هایی با همین شعار داریم که با آنها وارد ورزشگاه شویم. با این که بنر تکه تکه شده، اما اتحاد مردان و زنان ایرانی بیشتر خواهد شد.