در رشته کوه البرز گياهی در لابلای صخرهها میرويد که نام عمومی آن پامچال صخرهایست. نامهای عروس سنگ و نوند مريم نيز يکی از نامهای عمومی
پامچال صخرهای گیاهیست از جنس ديونيزيا (Dionysia). اين جنس شامل 49 گونه است که پامچال صخرهای يکی از آنهاست. اين گياه که در گروه گياهان هميشه سبز قرار دارد در ارتفاعات بين 300 تا 3200 متری رشته کوه البرز رشد میکند و يکی از دلايل بقای گونهای آن زندگی در ارتفاعات است که دسترسی به آن را سخت میکند.
نام ديونيزيا برگرفته از نام يک جشنواره در آتن باستان برای گراميداشت خدای باروری و شراب يا Dionysus است.
گلهای پامچال صخرهای زرد هستند و بصورت گنبد رشد میکنند. ارتفاع گنبد گلها در طبيعت به 50 سانتيمتر میرسد ولی وقتی گياه را در گلدان پرورش میدهيد رشد گنبد گلها در ارتفاع 30 سانتيمتری متوقف میشود. پامچال صخرهای را نمیتوانيد از طبيعت بچينيد و در گلدان بکاريد. در عوض بهترين راه برای تکثير اين گياه در خانه استفاده از بذر است.
گلها پنچ گلبرگ دارند و وقتی آنها را از نزديک ببينيد متوجه میشود که روی لبه گلبرگها يک دندانه وجود دارد. همين دندانه باعث میشود در امتداد سطح گلبرگها يک شیار شکل بگيرد.
با وجود اين که پامچال صخرهای هميشه سبز باقی میماند اما گلهای اين گياه در فصلهای بهار و تابستان رشد میکنند و در فصلهای پاييز و زمستان فقط میتوان ساقههای سبز و بدون گل گياه را دید.
از بين گونههای پامچال صخرهای نزدیک به 30 گونه در ايران وجود دارد که بعضی از آنها به افتخار گياهشناسان ايرانی يا کسانی که گونههای جديد را شناسايی کردهاند به نامهای آنها نامگذاری شده است.
يکی از گونههای پامچال صخرهای که در استان چهارمحال و بختياری يافت میشود گلهايی به رنگ بنفش تند دارد. اين گونه در سال 2000 ميلادی به افتخار دکتر ولیالله مظفريان- گياه داروشناس برجسته ايرانی- به نام ديونيزيا مظفریانی (Dionysia mozaffarianii) نامگذاری شده است. پامچال صخرهای با گلهای بنفش را میتوان علاوه بر ايران در فلات آناتولی، افغانستان و تاجيکستان نيز مشاهده کرد.
گونه پامچال صخرهای با رنگ سفيد- بنفش به افتخار دکتر اسفنديار اسفندياری- اولین گياه پزشک و موسس گياهخانه ملی ايران- به نام Dionysia esfandiarii نامگذاری شده است.
يک گونه ديگر از پامچال صخرهای با گلهای زرد رنگ که در کوه بادامستان چهارمحال و بختياری رشد میکند به نام دکتر موسی ايرانشهر- گياهشناس شناخته شده موسسه تحقيقات آفات و بيماریهای گياهی- به نام Dionysia iranica نامگذاری شده است. ارتفاع گنبد گل اين گونه وقتی در گلدان پرورش داده میشود به 25 سانتيمتر میرسد.
شکل گنبدی گونههای مختلف پامچال صخرهای به اين گياه امکان میدهد تا با حفظ حرارت در درون گنبد قادر به تحمل سرمای زيستگاههای طبیعی خود در ارتفاعات کوهستانی باشد.
شناسایی بسياری از گياهان بومی ايران منجمله پامچال صخرهای بيش از همه محصول سفرهای پر ارلاندبرگ وندلبو (Per Erland Berg Wendelbo) گياهشناس نروژیست که دو سال نيز مدير باغ گياهشناسی ايران بود. باغ گياهشناسی ايران پيش از انقلاب 1357 به نام باغ گياهشناسی آريامهر شناخته میشد. مقالات متعددی درباره گياهان ايران از وندلبو منتشر شده که از جمله آنها میتوان به "تقريظی به ليست سرخسهای ايران" اشاره کرد. گونهای از گل صدتومنی در ايران به افتخار پر وندلبو به نام Paeonia wendelboi نامگذاری شده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر