بازار نقش جهان؛ دنیای هزاررنگ صنایع دستی اصفهان

اصفهان- مینا امیرانی، شهروند خبرنگار

دالان های سر راست و طولانی بازار سنتی و تاریخی «نقش جهان» اصفهان به غیر از معماری جذابی که دارد، به دلیل ویترین ها و مغازه های پر از صنایع دستی ساخت هنرمندان این شهر، محبوب گردش گران داخلی و خارجی است.

فیروزه کوبی، طلا کوبی روی فولاد، مینا کاری، نقره سازی، نگارگری، ملیله سازی، منبت کاری، قلم‌زنی، خاتم سازی، قلم‎کارسازی، سیم کشی، زرکشی، زربافی، گلابتون دوزی، پولک دوزی، زنجیره بافی، قالی بافی و... تنها بخشی از صنایع دستی تولید و عرضه شده در اصفهان هستند.

در قسمت های مختلف بازار سنتی در چهار طرف میدان نقش جهان، اغلب مغازه ها کارشان تولید و فروش یکی از این صنایع دستی است و خریداران هم به صورت مستقیم می توانند شاهد شیوه تولید آن ها باشند و مستقیم از خود تولیدکنندگان خرید کنند.

اصفهان در زمینه تولید صنایع دستی، هم به لحاظ کیفیت و تنوع و هم به لحاظ میزان فروش، حرف اول  را در ایران می زند. به همین خاطر هم در دولت احمدی نژاد وقتی قرار بود بخش های مختلف سازماث میراث فرهنگی را برای تمرکز زدایی از تهران به دیگر استان ها منتقل کنند، معاونت صنایع دستی را به شهر اصفهان انتقال دادند.

اما در سال های گذشته رسانه ها از افزایش فروش و عرضه صنایع دستی چینی حتی در بازار اصفهان اخبار و گزارش هایی را منتشر کرده اند. در این خبرها آمده بود که صنایع دستی چینی به دلیل ارزان تر بودن، گوی رقابت را از صنایع دستی ایرانی ربوده اند.

با این حال، به دلیل کیفیت پایین صنایع دستی تولید چین که در زمان دولت احمدی نژاد به مقدار بسیار زیادی وارد کشور شدند، دوباره صنایع دستی با کیفیت اصفهان جای خود را در بازار رقابت به دست آوردند.

اردیبهشت امسال معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش گری استان اصفهان در خبری اعلام کرد: «در برآوردی که انجام شده، از سال ۹۳ تا کنون با افزایش ۳۰ درصدی تولید و فروش صنایع دستی در اصفهان روبه رو بوده‌ایم.»

طبق گفته «محمد حسین دهقانی»، با توجه به افزایش رشد گردش گر در اصفهان، این رشد بر روی فروش صنایع دستی تاثیر فراوانی داشته است.

در تعطیلات نوروزی سال 94 طبق آمار اعلام شده، بیش تر از هشت میلیارد تومان صنایع دستی اصفهان به گردش گران داخلی فروخته شده است. این آمار البته تنها مربوط به بازارچه‌ها و نمایشگاهای صنایع دستی و میدان نقش‌جهان بوده و در صورت اضافه کردن دیگر فروشگاه های صنایع دستی در سطح شهر، این رقم بسیار بیش تر برآورد می شود.

از بین صنایع دستی تولید شده در اصفهان، گردش گران خارجی اغلب از پارچه قلم‎کار، خاتم‌کاری، قلم‎زنی، مینا‌کاری و فیروزه‌کوبی استقبال بالایی می کنند و آن ها را به عنوان سوغات اصفهان خریده و با خود به کشورهایشان می برند.

امیدها برای رونق دوباره بازار صنایع دستی در سال 95 در حالی است که در سال 93 وضعیت بازار این محصولات مانند سال های قبل تر کساد و ناامید کننده بود. در سال ۹۳ به‌دلیل نبود تقاضا، عرضه صنایع‌دستی هم با کاهش زیادی مواجه شد. این را تولیدکنندگان صنایع دستی گفته اند.

طبق برآورد بسیاری از تولیدکنندگان، تعطیلی کارگاه‌ها سبب شده که میزان تولید در سال ۹۳، ۵۰ درصد کم تر از سال ۹۲ تخمین زده شود.

براساس آماری که سازمان توسعه و تجارت اعلام کرده است، صادرات غیرنفتی نسبت به سال گذشته رشد 24 درصدی داشته که در صورت ادامه این روند و رویکرد مثبتی که دولت در این زمینه دارد، امکان رشد صادرات غیر نفتی در بخش‌های مختلف رو به افزایش است.

طبق گفته «غلامعلی فیض الهی»، نایب رییس اتحادیه صنایع دستی کشور، استاد دانشگاه و هنرمند رشته میناکار، تولید ۶۰ درصد صنایع دستی ایران با فعالیت بیش از ۲۵هزار صنعت گر در اصفهان انجام می شود.

کارشناسان در حوزه صنایع دستی معتقد هستند با رونق بازار این محصولات، علاوه بر این که ارز آوری زیاد، در زمینه تولید شغل نیز برای بسیاری از افراد و به ویژه مردم روستاها و شهرهای اطراف اصفهان تاثیر خواهد گذاشت. چرا که بخش زیادی از مردم این شهر و روستاها در سال های اخیر به دلیل خشک سالی و کم آب شدن زاینده رود، تنها محل درآمد خود را که کشاورزی بوده است، از دست داده اند. بنابراین از طریق صنایع دستی می توان دوباره یک منبع درآمد پایدار و مفید برای آن ها ایجاد کرد.