خاطرات کریسمس در زندان رجایی شهر

فرشته ناصحی

روز گذشته و هم‌زمان با شب کریسمس در بند زندانیان عقیدتی و سیاسی زندان رجایی شهر کرج، یک کشیش زندانی شیر و عسل بین هم بندیانش توزیع کرد؛ یک جشن کوچک.

او از جمله مسیحیانی است که در سال های اخیر بازداشت شده اند. در روزهای اخیر نیز دستگیری دو مسیحی نوکیش در شهرهای مهاباد و اصفهان در رسانه ها منتشر شده است. این افراد معمولا به علت گرویدن به این آیین یا راه اندازی کلیسای خانگی و تبلیغ دین مسیحیت در زندان به سر می برند.

در سال های گذشته پرونده برخی از این افراد مثل «یوسف ندرخانی» و «بهروز صادق خانجانی» ابعاد بین المللی به خود گرفته و باعث فشار نهادهای بین المللی حقوق بشری به دولت ایران شده است. اما کماکان در بندهای امنیتی زندان های ایران زندانیان مسیحی وجود دارند که به خاطرتبلیغ آیین خود با احکام سنگینی مواجه شده اند. این افراد در زندان به زندانیان «مهربانی» شهره هستند که از درگیری و نزاع پرهیز می کنند و روحیه مسالمت جو و اهل مدارایی دارند.

از تعداد واقعی این زندانی ها آمار قابل اتکایی در دست نیست اما بیش تر آن ها، هم در شب کریسمس و هم در شب سال نو میلادی، این مراسم را در داخل زندان جشن می گیرند.

«کاوه» یک زندانی ساکن زندان گوهردشت که چندین سال با یک زندانی مسیحی هم بند بوده است، می گوید: «حکومت ایران آن ها را به خاطر حضور مسیحیت تبشیری در قلمرو اسلامی دستگیر کرده است. آن ها افراد مسالمت جویی هستند و شاید علت مدارای آن ها مربوط به تعالیم مذهبی دین مسیحیت باشد. اتهام بیش تر این زندانی ها به موضوع تبلیغ مسیحیت به صورت سازمان یافته برمی گردد.»

«علی» از این دسته از مسیحیان است. او سال ها در بند ۳۵۰ اوین زندانی بوده و زندگی روزمره اش را با دعاخوانی می گذرانده است. او به تازگی آزاد شده است. حالا نه تنها کلیسای خانگی اش را بسته اند بلکه به دوستان سابقش در داخل زندان پیغام داده است که اوضاع تبلیغ دین مسیحیت بدتر از سابق است و اغلب کلیساهای خانگی را که می شناخته است، یک به یک توقیف شده اند.

از علی می پرسم در محیط کلیسای خانگی مسیحیان چه اقداماتی انجام می شده که باعث حساسیت حکومت شده است؟ می گوید:«آن جا محل جمع شدن و تشکیل جلسات تصمیم گیری و دعاخوانی ما است. ما کار سیاسی انجام نمی دهیم، همه تلاش مان در حوزه دین و آیین مان محدود می شود اما وزارت اطلاعات به همین سازمان‌دهی شدن و گردآمدن ما حساس است. حتی اخیرا سپاه نیز با عنوان "دفاع از آرمان های انقلاب"، کلیساها را شناسایی و کنترل می کند و در نهایت با دستگیری تمام اعضا، آن ها را پلمپ می کند.»

«پویا» یکی دیگر از زندانیان مسیحی زندانی است. او در رشت به جلسه ای در کلیسای خانگی دعوت شده ولی با شروع جلسه، همه اعضای این کلیسا در هجوم لباس شخصی ها دستگیر و به تهران منتقل می شوند. دادگاه او و سایر بازداشت شدگان در یکی از شعب دادگاه انقلاب تهران تشکیل شده و همه اعضای آن گروه که تنها جرم‌شان برگزاری آیین و مناسبک مذهبی بوده، با عناوین اتهامی هم‎چون « اجتماع و تبانی، تبلیغ علیه نظام، اخذ مال نامشروع از مراجع مذهبی بین المللی به منظور گسترش وتبلیغ مسیحیت در ایران، تشکیل و عضویت در گروه های غیر قانونی» و حتی در موارد نادری به جرم «ارتداد» مواجه شده اند که البته حکم ارتداد در طول چند سال اخیر توسط شعب مختلف دیوان عالی کشور تایید و اجرا نمی شود.
«فربد» می گوید تقریبا هر ساله و در شب ۲۵ دسامبر، مسیحیان بند ۳۵۰ اوین این شب را در اتاق خود جشن می گرفتند و بقیه اعضای غیر مسیحی اتاق را نیز به شام دعوت می کردند.

او می گوید سال 92 من برای همه هم بندی هایم در شب سال نو لازانیا پختم و خاطره آن سال همیشه در ذهنم باقی مانده است.

به گفته فربد، اگر با هواداران القاعده و افراد افراطی مذهب تشیع در زندان بحث و یا درباره دین، خدا یا یک مذهب خاص تشکیک کنید، آن ها عصبانی می شوند و حتی در موارد محدودی بوده که افراد را تهدید به قتل کرده اند و یا به کفرورزی و خروج از دین متهم می کنند. این در حالی است که مسیحیان زندانی در مباحث دینی آرامش خاصی دارند، غالبا توهین ها را به شوخی تمام می کنند و به ندرت پیش می آید که کسی در زندان از آزار رسانی یک مسیحی گله داشته باشد.

فربد فضای شب قبل زندان در شب کریسمس را همراه با شادی و نشاط توصیف می کند و  می گوید که در بند ۲۰۹ زندان اوین نیز همین منوال برقرار بوده است و مسیحیان این بند در این شب ها، دعا می خوانند. حق داشتن کتاب انجیل برای هر مسیحی در زندان یا هر کتاب آسمانی دیگری، حق طبیعی یک فرد اقلیت زندانی است و معمولا اجازه نگه داری یک نسخه شخصی به آن ها در داخل زندان داده می شود.

«کریم الف» از مسیحیانی است که خود را از شاخه های اقلیت مسیحی می داند و درباره حال و هوای شب سال نو می گوید تا پیش از این در مراسم جشن کریسمس، معمولا برنامه ای به جز دعاخوانی در بند وجود نداشته اما در شب کریسمس امسال اقدام به ابتکار تازه ای کرده و چند خارجی را در بندی که در آن بوده، به همراه سایر دوستان مسیحی خود برای شام شب سال نو دعوت کرده است.

کریم از پخش یک پیک مشروب در بین دوستان صمیمی اش برای به یاد ماندنی تر کردن شب کریسمس تعریف می کند: «انگشتان دست هایمان را با هم گره زده و دعای برکت و آزادی برای همه مردم خواندیم و آمین گفتیم.»

این «آمین» قوت قلبش است و باعث می شود که روزهای سخت زندان را با حس بهتری تحمل کند.  

فربد می گوید:«بازجویانش به او می گفته اند طبق قوانین جمهوری اسلامی، تبلیغ هر دین و مذهب دیگر، غیر از مذهب شیعه اثنی عشری ممنوع است اما اهل کتاب می توانند مراسم مذهبی خود را در مکان های مشخص شده برگزار کنند. با وجود افزایش روز به روز پیروان مذاهب دیگر در زندان، نه مکان جدیدی برای آن ها اختصاص داده شده و نه آن قدر اجازه پیدا کرده اند که برای مذهب خود تبلیغ کنند.»

بیش تر مسیحیان دستگیر شده در ایران پروتستان بوده ولی تابع شاخه های مختلفی هستند.

کریم می گوید از ارامنه کسی دستگیر نمی شود چون اساسا آن ها همانند زرتشتی ها، تبلیغ مذهبی در بین غیرخودی ها ندارند و حتی می شود گفت با حکومت سرناسازگاری نداشته اند.  

او می گوید ما باز هم دور هم جمع می شویم و برای آزادی هم‎دیگر زیر لب دعا می خوانیم: «خوشا به حال مصیبت دیدگان! روزی می آید که همگی ما هم آزاد خواهیم شد و تا آن روز تلاش می کنیم انسان های مهربان تری باشیم.»