علم برای گفتگو با کودکان؛ چرا حباب صابون نمی‌ترکد؟

يکی از سرگرمی‌های بچه‌ها بازی کردن با حباب‌های صابون است و البته يکی از سرگرمی‌های علمی رايج هم اين است که چطور می‌شود حباب‌های

بزرگی ساخت که بسادگی نترکند. در واقع موضوع چيزی‌ست ميان سرگرمی، آموزش و کندوکاو علمی. برای‌تان يک دستور تهيه حباب صابون و کمی هم توضيحات علمی می‌نويسم که نه تنها بتوانيد بچه‌های‌تان را سرگرم کنيد بلکه درباره پيشزمينه‌های علمی موضوع هم با بچه‌ها گپ بزنيد. با اين دستور تهيه آنچه به دست می‌آوريد به نام حباب مستحکم معروف است.  

دستور تهيه:

يک شيشه با درپوش، يا هر ظرفی که درپوش داشته باشد

شش پیمانه آب

يک پيمانه مايع ظرفشويی (غر نزنيد. حالا لازم نيست پيمانه‌تان چهار ليتری باشد)

يک قاشق چايخوری گليسرين

يک عدد نی نوشابه‌خوری

اول آب و مايع ظرفشويی را در ظرف يا شيشه بريزيد و هم بزنيد. بايد آهسته هم بزنید تا حباب هوا درست نشود. بعد گليسرين را به مخلوط اضافه کنيد و

و گليسرين عليرغم ظاهر مخلوط شده‌شان بعد از هم زدن بطور کامل مخلوط نمی‌شود. شبکه مولکول‌های آب و صابون بايد در هم تنيده بشود تا استحکام پيدا کند.

روز بعد برای حباب درست کردن بايد اول نی را چند ثانيه در مخلوط قرار بدهيد تا جدارهای داخلی و خارجی نی خيس بشوند. بعد می‌توانيد در نی بدميد و حباب تحويل بگيرد. يک آزمايش بامزه ديگر هم در انتها می‌نويسم که برای بچه‌ها سرگرم کننده می‌شود.

حالا حباب چيست؟ حباب مقداری هواست که در بين يک لايه نازک صابون به دام افتاده. منتها لايه نازک حباب صابون همزمان که نازک است ولی مثل ساندويچ است يعنی از سه لايه تشکيل شده. صابون، آب، صابون. توضيح دقيق‌تر اين است که مولکول‌های صابون دو قطبی يا دو طرفه هستند. يک طرف مولکول آب دوست است و طرف ديگرش آب گريز. دليل تميز کنندگی صابون هم همين خاصیت دوگانه مولکول صابون است که از يک طرف به آلودگی‌ها دست می‌چسبد و از طرف ديگر به آب. در نتيجه وقتی صابون از روی دست يا پارچه شسته می‌شود آلودگی را هم با خودش از روی دست يا پارچه برمی‌دارد.

در حباب صابون هم همين اتفاق می‌افتد و بخش آب گريز يک مولکول صابون در جدار بيرونی قرار می‌گيرد، بعد طرف آب دوست مولکول صابون به يک مولکول آب متصل می‌شود و دوباره يک مولکول ديگر صابون از طرف آب دوست به مولکول آب می‌چسبد و طرف آب گريزش بخش داخلی لايه حباب را درست می‌کند. به اين می‌گويند ساندويچ. اما گليسرين چه کار می‌کند؟

کار گليسرين اين است که به بخش آب گريز مولکول صابون متصل می‌شود و اجازه نمی‌دهد مولکول صابون بسادگی در معرض هوا قرار بگيرد. جالب اين است که اگر به جای يک پيمانه دو پيمانه گليسرين به مخلوط اضافه کنيد استحکام حباب صابون بمراتب بيشتر می‌شود. چطور می‌شود اين را به بچه‌ها توضيح داد؟ يک ساندويچ درست کنید و دور آن را با روکش پلاستيکی بپوشانيد. لايه داخلی و خارجی نان ساندويچی شبيه به هم نيست و می‌توانيد از همين نمونه الگو بگيريد و درباره جدار حباب توضيح بدهيد. منتها اگر روکش پلاستيکی را خوب دور ساندويچ پيچيده باشيد آنوقت ساندويچ را زير شير آب هم که بگيريد باز نان ساندويچ خيس نمی‌شود. گليسرين شبيه به همين روکش پلاستيکی عمل می‌کند.

حالا آزمايشی که گفته بودم.

اگر يک مداد را به حباب صابون بزنيد حباب می‌ترکد. ولی اگر قبل از تماس مداد با حباب آن را با مايعی که درست کرده‌ايد خيس کرده باشيد آنوقت مداد براحتی از جدار حباب رد می‌شود و حباب سالم می‌ماند. دلیل نترکيدن حباب اين است که خيس کردن مداد با مايع صابون باعث می‌شود همان ساندويچ حباب روی سطح مداد درست بشود و وقتی مداد با حباب تماس پیدا می‌کند سطوح مشابه همديگر را جذب کنند و در نتیجه حباب دست نخورده باقی بماند.

برويم سراغ حباب صابون درست کردن.

**************

علم برای گفتگو با کودکان؛ آبرنگ سازی طبيعی

علم برای گفتگو با کودکان؛ شيشه پنجره چطور درست می‌شود؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ شکل و رنگ گل‌ها  

 علم برای گفتگو با کودکان؛ ناخن چطوری درست ميشه؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ زخم يعنی داری خوب ميشی

علم برای گفتگو با کودکان، آیا کفشدوزک‌ها حشرات مفيدی هستند؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ زبان نقش و نگار بال پروانه‌ها

علم برای گفتگو با کودکان؛ دانه‌ها چگونه جوانه می‌زنند

علم برای گفتگو با کودکان؛ آيا زنبورها به بچه‌های‌شان شير می‌دهند؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ جنسيت از کجا می‌آيد؟