علم برای گفتگو با کودکان؛ شيشه پنجره چطور درست می‌شود؟

در خانه‌های همه مردم پنجره وجود دارد و بطور معمول پنجره‌ها را با شيشه می‌پوشانند. اين نزديک‌ترين تصويری‌ست که بچه‌ها از کاربرد شيشه پيدا

می‌کنند چون احتمال دارد باران و برف را از پشت شيشه تماشا کنند. آکواريوم ماهی هم يک نمونه دم دستی ديگر ار کاربرد شيشه محسوب می‌شود. البته ممکن است شما نمونه‌های بهتری برای کاربرد و آشنايی بچه‌ها با شيشه داشته باشيد ولی اگر بچه‌های‌تان از شما بپرسند شيشه پنجره از چه چيزی ساخته شده ممکن است جوابش را ندانيد. بنابراين درباره شيوه ساخت شيشه برای‌تان می‌نويسم که بتوانيد با بچه‌های‌تان درباره‌اش حرف بزنيد.

قدم اول برای تهيه شيشه معرفی ماسه است. حالا ماسه چيست؟ به سنگريزه‌ها ريزتر از شن می‌گويند ماسه. شن هم سنگريزه‌های ريزتر از ريگ هستند. به اين ترتيب از درشت به ريز اول ريگ داريم بعد شن و بعد ماسه. اگر گذارتان به کنار دريا افتاد همان ماسه‌های ساحلی نمونه خوبی برای معرفی ماده اوليه توليد شيشه هستند.

منتها جهت اطلاع

شما- نه بچه‌ها- اين که ماسه برای تهيه شيشه از منابع مختلف تهيه می‌شود يعنی ماسه‌های روان بيابانی هم برای توليد شيشه بدون کيفيت همان خاصيت ماسه‌های ساحلی را دارند. حالا چرا بدون کيفيت؟ چون وقتی شيشه را توليد می‌کنند مواد بيشتری برای اضافه کردن به ماسه لازم داريم که وجود آن‌ها منجر به افزايش کيفيت شيشه می‌شوند. از بين چنين موادی می‌شود به کربنات سديم اشاره کرد. لازم به توضيح نيست و می‌دانم که کربنات سديم را نمی‌توانيد برای بچه‌ها توضيح بدهيد، اين را برای اطلاع خودتان نوشتم که اگر شيشه بی کيفيت يا با کيفيت را با هم مقايسه کرديد بدانيد چرا کيفيت يکی از آن‌ها بهتر از ديگری‌ست.

باز هم جهت اطلاع‌تان اين که کربنات سديم را به آب هم اضافه می‌کنند تا املاح آن را ته نشين کنند و آب نرم به دست بياورند، يعنی همين آبی که در لوله‌های خانه‌تان جريان دارد. اگر کربنات کليسم نباشد آنوقت آب سخت وارد لوله‌ها می‌شود و علاوه بر گرفتگی

لوله وقتی دست‌تان را می‌خواهيد با صابون بشوييد صابون هم کف نمی‌کند. لباس‌های‌تان را هم با چنين آبی نمی‌توانيد بخوبی بشوييد.

برگرديم به ماسه.

ماسه را با کاميون می‌آورند و در انبارهای فلزی بلند ذخيره می‌کنند. بعد ماسه را از همين انبارها وارد يک منبعی می‌کنند که زير آن گرم شده. چقدر گرم؟ 1700 درجه سانتيگراد. ماسه در اين حرارت ذوب می‌شود و به شکل مايع درمی‌آيد. طبيعی‌ست که توليد چنين درجه حرارتی در خانه مقدور نيست بنابراين به امتحان کردنش نمی‌ارزد. وقتی ماسه تبديل به مايع شد محصول را بتدريج از بالای منبع داغ به يک سطح نيمه داغ منتقل می‌کنند. ضخامت سطحی که ماسه مايع وارد آن می‌شود قابل تنظيم است و محصول آن تبديل می‌شود به شيشه با ضخامت‌های متفاوت. چطوری می‌توانيد اين کار را برای بچه‌ها شبيه سازی کنيد؟  

بهترين راه اين است که چند تا بستنی يخی رنگی را با حرارت شمع آب کنيد و بعد بستنی‌های آب شده را در قالب‌های يخ به اندازه‌های مختلف بريزيد. وقتی قالب‌ها را خالی می‌کنيد چيزی شبيه به شيشه رنگی داريد. به جای بستنی می‌توانيد از پودر ژله استفاده کنيد چون پودر ژله را هم شبيه به ماسه می‌توانيد با آب مخلوط کنيد و مايع به دست بياوريد و بعد در قالب يخ بريزيد.

باز هم جهت اطلاع‌تان اين که در شيشه‌های معمولی از يک ماده معروف ديگر هم استفاده می‌کنند. اين ماده معروف سنگ آهک است که در کنار ساختمان‌های در حال ساخت می‌توانيد ببينيد. سنگ آهک باعث می‌شود شيشه در حرارت معمولی مقاوم بماند. ولی اگر بخواهند شيشه نشکن و مقاوم در برابر حرارت‌های زياد تهيه کنند به ماسه و سنگ آهک پودری به نام بوراکس هم اضافه می‌کنند. بوراکس چيست؟ وقتی می‌رويد دندان‌های‌تان را جرم‌گيری کنيد از بوراکس به عنوان پودر تميزکننده استفاده می‌کنند. علاوه بر اين، از بوراکس همراه با بعضی افزودنی‌های شيميايی ديگر برای جلوگيری از ورود مورچه‌ها به خانه و يا برای مقابله با آن حشره اسمشو نبر معروف هم استفاده می‌کنند.

اين هم درباره شيشه.     

می‌دانم که در بين خوانندگان ايران واير تعداد زيادی پدر و مادر هم هستند که ممکن است بچه‌دار يا عمه و خاله بچه‌های ديگر باشند. اين نوشته‌های علمی برای گفتگو با کودکان را برای اين در ايران واير تهيه کرده‌ايم که اگر وقت‌تان را برای خواندن مطالب مختلف می‌گذاريد کمی هم بچه‌های‌تان از خواندنی‌های شما استفاده کنند و زمينه گپ زدن با آن‌ها برای‌تان فراهم بشود. اگر نظری درباره موضوعاتی که می‌نويسم داريد نظرتان را بنويسيد که باخبر بشوم.

*****************

علم برای گفتگو با کودکان؛ شکل و رنگ گل‌ها  

 علم برای گفتگو با کودکان؛ ناخن چطوری درست ميشه؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ زخم يعنی داری خوب ميشی

علم برای گفتگو با کودکان، آیا کفشدوزک‌ها حشرات مفيدی هستند؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ زبان نقش و نگار بال پروانه‌ها

علم برای گفتگو با کودکان؛ دانه‌ها چگونه جوانه می‌زنند

علم برای گفتگو با کودکان؛ آيا زنبورها به بچه‌های‌شان شير می‌دهند؟

علم برای گفتگو با کودکان؛ جنسيت از کجا می‌آيد؟