حشرات؛ از زيبايی تا غذا

گرچه استفاده از حشرات خوردنی بعنوان منبع غذايی در کشورهای شرق آسيا، افريقا و امريکای لاتين متداول است اما موضوع تهيه غذا و از همه مهم‌تر پروتئین کافی برای مقابله با سوء تغذيه در جهان بسياری از گروه‌های تحقيقاتی را به طرف آزمايش انواعی از پروتئین‌های موجود در بدن حشرات ترغيب کرده است.

گزارش سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحدـ فائو (FAO)ـ می‌گويد تا سال ۲۰۵۰ میلادی استفاده از غذاهايی که با استفاده

۹ ميليارد نفر از ساکنان زمين را برطرف کند. يکی از حشرات مورد توجه برای تهيه پروتئین جيرجيرک است.

خوردن حشرات هنوز برای بسياری از مردم موضوع قابل قبولی نيست اما همه می‌دانند که عسل محصول حشره‌ای به نام زنبور است. در جنوب ايران نيز ميگو را به نام ملخ دريايی می‌شناسند که از جمله خوردنی‌های دريايی با ارزش غذايی قابل توجه، از جمله اسيد چرب امگا ۳ است. عليرغم اين کم رغبتی برای خوردن حشرات، از بين چيزی حدود يک ميليون گونه حشره شناخته شده نزديک به ۱۹۰۰ گونه آن‌ها در سبد غذايی مردم بخش‌هايی از جهان قرار دارد.

يکی از دلايل سازمان ملل برای تشويق استفاده از حشرات خوراکی بعنوان غذا پرورش آسان آن‌ها نسبت به پرورش دام است. بعنوان مثال برای تهيه مقدار مساوی پروتئین به دست آمده از پرورش گاو می‌توان همان ميزان پروتئین را از راه پرورش جيرجيرک و با صرف ۱۲ برابر کمتر مواد غذايی به دست آورد. همچنان که برای تهيه مقدار مساوی پروتئين گوسفندی می‌توان با ۴ برابر مواد غذايی کمتر همان ميزان پروتئین را با پرورش جيرجيرک به دست آورد. از نظر ارزش غذايی از هر ۱۰۰ گرم جيرجيرک پرورشی ۱۲۱ کالری مواد غذايی به دست می‌آید. در شرايطی فعلی که در بسياری از نقاط جهان کمبود آب برای

تهيه علوفه نيز وجود دارد پرورش حشرات خوراکی يکی از راه‌های تامين پروتئین مورد نياز برای غلبه بر مشکل گرسنگی‌ست.

سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد می‌گويد يکی از دلايل ناخوشایند بودن حشرات در نظر مردم اثر آن‌ها در انتقال بيماری‌ها يا خسارت‌هايی‌ست که به خانه‌ها يا محصولات کشاورزی وارد می‌کنند. گرچه همزمان، روی ديگر سکه حشرات خوشايندی تصويری آن‌هاست که بعنوان مثال در مجموعه‌هايی نظير قاب‌های پروانه‌ها يا رنگ‌های کفشدوزک‌ها بعنوان مواد آموزشی کودکان از آن‌ها استفاده می‌شود. اما در کشورهايی که از نظر آب و هوايی محل مساعدی برای رشد طبيعی حشرات نيستند ارتباط مردم با حشرات محدود به همان دو جنبه ناخوشايندی/آموزشی آن‌هاست. در مناطق مرطوب و گرمسيری جهان که گونه‌های مختلف حشرات بصورت طبيعی تکثير پيدا می‌کنند تنوع حشرات منجر به آشنايی بيشتر مردم با فوايد تغذيه‌ای آن‌ها می‌شود. 

دو سال پيش سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد با انتشار کتاب چشم‌اندازهای آینده غذا و امنيت غذايی از

مقاله‌ای گفته‌اند ممکن است ميزان پروتئینی که از پرورش جيرجيرک انتظار داريم با آنچه از راه پرورش مرغ به دست می‌آيد مساوی باشد. پژوهش تازه نشان می‌دهد گرچه ممکن است کالری حاصل از پرورش مرغ و جيرجيرک يکسان باشد ولی مزيت پرورش حشرات در استفاده کمتر از منابعی نظير آب است که با روند گرمايش جهانی دسترسی بسياری از توليدکنندگان مواد غذایی به آن در حال محدود شدن است.       

سازمان ملل متحد در گزارشی که دو سال پس از برگزاری همايش سال ۲۰۰۸ در تايلند تحت عنوان حشرات خوراکی مناطق جنگلی منتشر کرد گفت مواد غذايی حاصل از پرورش حشرات خوراکی می‌تواند در مناطقی از جهان که مردم در اثر سوء تغذيه ناگزير از مصرف مداوم سويا هستند منبع جايگزينی برای تامين پروتئین‌های غيرقابل تهيه باشد.

استفاده از منابع غذايی که گاه غيرمتعارف به نظر می‌رسند در بسياری از کشورهای جهان امری متداول و برگرفته از علائق فرهنگی‌ست. خوردن گوشت اسب در فرانسه، و چشم، بناگوش و شکمبه گوسفند در ايران متداول است.