کلهر هم دور ایران را خط کشید

پس از لغو کنسرت کیهان کلهر از سوی نهادهای امنیتی، این موسیقی‌دان برجسته ایرانی و نوازنده چیره‌دست کمانچه به سایت موسیقی ما گفته است: «تا زمانی‌ که فرهنگ و هنر ایران، گروگانِ زورگیری و زورآزمایی جناح‌های سیاسی است و خط‌ مشی‌ مشخصی‌ برای این‌گونه فعالیت‌ها تعریف و اجرا نشده، بنده از انجام هرگونه فعالیت در ایران خودداری خواهم کرد.»  

به این ترتیب ظاهراً کیهان کلهر که از او به عنوان «جهانی‌ترین مرد موسیقی ایران» یاد می‌کنند، با محسن نامجو هم‌آوا شده است. تابستان سه سال پیش بود که نامجو ترانه «دور ایران را خط بکش» را اجرا کرد و بحث‌هایی را برانگیخت.

برج خاموش میلاد

ابتدا قرار بود امروز، سه‌شنبه ۱۹ خرداد ماه کیهان کلهر با گروه بروکلین رایدر در برج میلاد کنسرت برگزار کند.

بروکلین رایدر همان کوارتت آمریکایی‌ست با سازهای زهی که همراه با کیهان کلهر در سپتامبر ۲۰۰۸ قطعه «شهر خاموش» را اجرا کردند. این قطعه به سفارش دانشگاه هاروارد برای ترکیب کوارتت زهی و بررسی و شکل‌بندی اجرای آن ساخته شده بود و یکی از اندک تجربه‌های موفق تلفیق موسیقی ایرانی و غربی در صحنه‌های جهانی است.

آلبوم «شهر خاموش» با چهار قطعه بارها در کلانشهرهای مهم اروپا و آمریکا، در شهرهایی مانند لندن، نیویورک و شیکاگو اجرا شده است.

قرار بود پس از سال‌ها منع اجرای کنسرت برای کیهان کلهر، این هنرمند کرمانشاهی برای هموطنانش در برج میلاد برنامه برگزار کند. اما اداره اماکن با برگزاری این کنسرت به دلایل امنیتی مخالفت کرد و به این ترتیب چراغ‌های برج میلاد برای جهانی‌ترین چهره موسیقی ایران روشن نشد.

گرفتاری‌های یک «وزیر مظلوم»

پیروز ارجمند، مدیر کل دفتر موسیقی به رسانه‌های خبری در ایران گفته است که از قبل وزارت ارشاد اسلامی و وزارت خارجه با هم هماهنگ بودند و تدابیری برای صدور روادید هنرمندان و سفر آنان به ایران اندیشیده بودند. کنسرت کلهر – بروکلین رایدر در برج میلاد از وزارت ارشاد اسلامی مجوز داشت و با این‌حال پیرامون آن خبررسانی نشد.

حسین نوش‌آبادی، سخنگوی ارشاد اسلامی آبان‌ماه سال گذشته، هنگامی که لغو کنسرت برخی گروهای موسیقی در شهرستان‌ها خبرساز شده بود، به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته بود: «برای برگزاری کنسرت در استان‌ها‌ باید دستگاه فرهنگی و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی با یکدیگر هماهنگ باشند‌.»

در آن زمان کنسرت‌های موسیقی لیان در بوشهر و شیراز، سیروان خسروی در بوشهر، عماد طالب‌زاده در اراک، شهرام ناظری در نیشابور، گروه آرون در مشهد، گروه عرفان در اصفهان و کنسرت محسن یگانه در ارومیه به دلیل مخالفت نیروی انتظامی و سنگ‌اندازی شوراهای تأمین استان لغو شده بودند.

اکنون لغو کنسرت جهانی‌ترین چهره موسیقی ایران نشان می‌دهد که همچنان تنش بین وزارت ارشاد اسلامی و نهادهای اطلاعاتی بر سر جای خود باقی‌ست.

در این میان پس‌لرزه‌های لغو کنسرت کیهان کلهر به علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی هم رسیده است. «وزیر مظلوم» تعبیری‌ست که حسن خمینی درباره فرزند احمد جنتی به کار برده. این وزیر مظلوم دو روز پیش، بدون آنکه به لغو کنسرت کلهر اشاره کند، از دخالت «خودسرها» در کار وزارت ارشاد اسلامی گلایه کرد و از استانداران خواست نگذارند خودسرها کنسرت‌ها را لغو کنند.

مضل عن سبیل‌الله

علی جنتی می‌گوید «خودسرها» به حرف هیچکس توجهی ندارند. حتی به حرف و فرمان رهبری جمهوری اسلامی.

«وزیر مظلوم» به فتوای رهبر جمهوری اسلامی درباره موسیقی اشاره می‌کند و می‌گوید  آن نوع موسیقی که لهوی باشد یا مضل عن سبیل‌الله باشد حرام است، اما  بقیه انواع موسیقی از نظر رهبری مشکل خاصی ندارد.

«مضل عن سبیل‌الله» آن نوع موسیقی‌ست که انسان را از خود بی‌خود کند و او را از پیروی دین بازدارد. متشرعان می‌گویند موسیقی مقدمه زنا و فحشاء است و انسان را از اندیشه به خدا غافل می‌کند.

واکنش کیهان کلهر به زورآزمایی «وزیر مظلوم» و «نهادهای خودسر» قابل تأمل است: فرهنگ ایران را به گروگان گرفته‌اید. اول سنگ‌تان را با هم باز کنید.

این سخن در نظر من به این معناست: وقتی در دهی زندگی کنی که فقط یک بقالی داشته باشد، ناگزیری قند و شکرت را از همان بقالی بخری، وگرنه چای‌ات را باید تلخ بنوشی. حضور در صحنه جهانی به معنای آن است که شیرینی و تلخی چای تو به خواست و پسند بقال ده ربط پیدا نمی‌کند.

موسیقی زبان و بیانی جهانی دارد. چرا باید آن را محدود کرد به مرزهای جغرافیایی جایی که گروهی آن را مقدمه زنا و فحشاء تصور می‌کنند؟ 

کنسرت کیهان کلهر در تهران ظاهراً بخشی از یک تور جهانی‌ست. سفر «جهانی‌ترین مرد موسیقی» ایران ادامه دارد. تهران در این سفر فقط یک توقفگاه بود: فرصتی برای تأمل در معنای موسیقی متعالی که « مضل عن سبیل‌الله» از دست رفت.   

یکی از اجراهای کیهان کلهر و بروکلین رایدر

تماشا در یوتیوب