ویراژ چینی‌های بی‌کیفیت در بازار خودرو ایران

پیروز جعفری

شهروند خبرنگار، کرج

تحریمهای سالهای اخیر اعمال شده غرب علیه ایران برای هر کس بد بود برای کشور چین از خوب هم فراتر بود. در این مدت چینی‌ها هر کالایی که فکرش را بتوان کرد به ایران صادرکرده اند؛ از سوزن خیاطی و شورت و زیرپوش تا واگن قطار. خودروسازان این کشور حالا هم مدتی است خیز بلند برداشته اند برای فتح بازار خودرو ایران. این فتح البته با کمک و همراهی خودروسازان بزرگ و کوچک کشور در حال انجام است.

اولین بار که یک مدل خودروی چینی چرخهایش به خیابانها و جاده‌های ایران رسید ده سال پیش بود، خودرویی ساخت کمپانی چری. اما حالا نوع و قیمت محصولات چینی موجود در بازار ایرانی آنقدر زیاد شده اند که  کسی توان به یاد آوردن همه مدلها و شرکتهای سازنده آنها را ندارد.

جیلی، گریت وال، ام‌وی‌ام، جی‌ام، لیفان، زوتا، چانگان و برلیانس تنها نام تعدادی از خودروسازان چینی فعال در بازار ایران است، این کمپانی‌ها بیشتر از 30 مدل خودرو را با قیمتهای متنوعی از 21 میلیون تا 150 میلیون تومان در این بازار عرضه می‌کنند.

محصولات این خودروسازان اغلب به صورت مونتاژی در ایران توسط‌ شرکت‌های مختلفی از سایپای معروف گرفته تا شرکت‌های کمتر شناخته شده‌ای مانند دیار خودرو، کرمان موتور، خودروسازان راین، بهمن موتور، مديران خودرو و ... وارد، تهیه و عرضه می شوند.

اگرچه چینی‌ها در عرصه تولید و صادرکردن محصولاتشان به ارزان فروشی مشهورند، اما این قضیه درباره فروش خودروهایشان در ایران اصلأ صادق نیست.  بسیاری از محصولات این کمپانی‌ها با وجود ایرادات اساسی کیفی و نداشتن حتی حداقلی از استانداردها با قیمتهایی به مراتب گران‌تر از خودروهای تولید داخل به فروش می روند.

این در حالی است که بنابر اعلام اتحاديه بين‌المللي وسايل نقليه موتوری، بازار خودروی ايران از نظر تعداد فروش خودرو، پانزدهمين بازار خودروی جهان بوده است و ایران از نظر رشد خريد خودرو در جهان رتبه هشتم جهان را طی نيمه نخست سال 2014ميلادی به‌خود اختصاص داده است.

با وجود این در آخرین گزارش منتشر شده توسط شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران (ISQI) با عنوان "گزارش تحلیلی ارزشیابی خودروهای ساخت داخل در آبان ماٌه 1393" که هر ماه در زمینه بررسی کیفیت خودروهای تولید داخل اعم از تولید و مونتاژ منتشر می شود، مانند همیشه خودروهای چینی  با وجود قیمتهای بالا  امتیاز منفی بالایی کسب کرده اند.

در این گزارش در رده خودروهای بین 60 تا 80 میلیون تومانی خودروی چینی لیفان X60 به تنهایی 50.5 امتیاز منفی کسب کرد. همچنین در گروه خودروهای با قیمت 40 تا 60 میلیون تومانی نیز 5 خودروی جک J5 ؛ لیفان 620 ، ام وی ام 530 و ولکس C30  که همه تولید چین هستند به ترتیب 44.7 ، 46.9 ، 51 ، و 59.5 نمره منفی کسب کردند.

میزان چشمگیر افزایش واردات خودروهای چینی را می توان در آمار رسمي واردات خودرو که توسط گمرک منتشر می شود دید. بر این اساس در 6ماهه نخست امسال رتبه‌های سوم، هفتم و دهم وارد کننده خودرو به ایران 3برند چينی بوده اند با مجموع فروش7221دستگاه خودرو.

علاوه بر این در 6ماهه گذشته 3برند چينی دیگر حدود 40هزار خودرو در داخل ایران مونتاژ و به بازار عرضه كرده‌اند، اين برندها شامل مديران خودرو با مونتاژ 20هزار و 225دستگاه انواع‌ ام وی‌ام، كرمان موتور با مونتاژ 17هزار و يك دستگاه ليفان و جك توجوی و راين خودرو با مونتاژ 2هزار و 299وليكس در مجموع 39هزار و 555خودرو چيني را در داخل كشور مونتاژ و به فروش رسانده‌اند.

با احتساب اين تعداد خودرو و تعداد 7هزار و 221خودرو وارداتي توسط 3برند گريت‌وال، جيلي و ‌ام جي، خودروسازان چيني با عرضه 46هزار و 776دستگاه خودرو طي 6ماهه نخست امسال در صدر كشورهای صاحب سهم از بازار خودرو ايران قرار گرفتند.

از سویی دیگر بر اساس آمارهای منتشر شده توسط گمرک چین صادرات خودروها و قطعات تولیدی این کشور به ايران در ۹‌ماه نخست سال ۲۰۱۴ با رشدی چشمگیر نسبت به‌مدت مشابه سال قبل به يك ميليارد و ۳۰۴ ميليون دلار رسيده است. چينی‌ها در 9‌ماه نخست سال 2013ميلادی بیشتر از 550ميليون دلار خودرو و قطعات خودرو به ايران صادر كرده بودند. با اين شرايط ايران چهارمين واردكننده خودرو از چين در 9‌ماه نخست 2014پس ازآمريكا، ژاپن و روسيه قرار گرفته است.

این در حالی است که حتی در همین شرایط هم بسیاری از مصرف کنندگان ایرانی خودروهای چینی را به محصولات انحصاری، یکنواخت و قدیمی تولید خودروسازان داخلی ترجیح می دهند.  در همین رابطه امرالله امینی از کارشناسان صنعت خودرو در گفتگویی با یکی از وبسایتهای خبری داخلی می‌گوید:‌ «در صورتی که اتفاقی مانند تحریم رخ نمی‌داد هیچ گاه خودروسازان چینی نمی‌توانستند به یکباره تولید خود در ایران را دو برابر کنند.  در صورتی که مذاکرات بین المللی به نتیجه برسد شاهد متوقف شدن روند صعودی تولید خودروهای چینی در ایران خواهیم بود. علاوه بر آن شاید با بازگشت اروپایی‌ها و افزایش تولید خودروهای داخلی شاهد کاهش تیراژ تولید خودروهای چینی نیز باشیم. »

علاوه بر این یکی از نمایندگان مجلس و از اعضای هیأت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در گفتگویی با خبرگزاری رسمی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از حضور خودروسازان چینی در ایران گفت: «شرکتهای چینی از شرایط صنعت خودروی کشور سوء استفاده می کنند.»

ورود خودروهای بی کیفیت و غیراستاندارد چینی به ایران در شرایطی است که بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده توسط پزشکی قانونی کشور و پلیس راهنمایی و رانندگی به صورت میانگین سالانه حدود 18 هزار ایرانی در تصادفات جاده ای کشته می‌شوند.

در همین حال چندی پیش خبرگزاری خبرآنلاین در گزارشی پیرامون  میزان نا امنی خودروهای موجود در بازار ایران، بر اساس استانداردهای تعیین شده توسط موسسه های معتبر ایمنی  در اروپا که خودروها را بر اساس تست تصادف بررسی می کنند، نوشت: خودروهای تولید شده در چین حتی با وجود شاسی بلند بودن و داشتن ترمز ای بی اس و کیسه هوا و ... به دلیل طراحی نا مناسب و همچنین کیفیت پایین قطعات استفاده شده، پایین ترین امتیاز را در زمینه تست ایمنی تصادف دارند.