کشته شدن ۱۰ قلاده خرس در منطقه ارسبارن، شمال آذربایجان شرقی واقعه تلخ هفته گذشته بود که بسیاری از رسانهها به بیتوجه از کنار آن گذشتند.
به گفته محمدرضا مسعود، رییس اداره نظارت بر حیاتوحش استان آذربایجان شرقی در مصاحبه با پایگاه اطلاعرسانی آناج، خرسها به دلیل کمبود غذا راهی مناطق مسکونی شدهاند و روستاییان تا کنون ۱۰ قلاده از آنها را کشتهاند. این کارمند ادراه کل محیطزیست استان آذربایجان شرقی اضافه کرده است: «به دنبال سرمازدگی اکثر جنگلهای استان در اوایل سال جاری و بارش مکرر تگرگ تولیدات و میوههای جنگلی کاهش یافته و در سال جاری مواد غذایی حیواناتی چون خرس با کمبود مواجه شده است.»
این نخستین بار نیست که خرسها در آذربایجان به مناطق مسکونی نزدیک میشوند. بسیاری به یاد دارند زمستان ۱۳۸۴ خرسی وارد دانشگاه آزاد تبریز شد. با آن که ماموران محیطزیست و نیروی انتظامی در صحنه حضور داشتند و منتظر بودند وسایل بیهوشی از مرکز برسد، خرس به ضرب گلوله یک شکارچی محلی از پا درآمد. آن زمان اعلام کردند که خرس به دلیل سرما و البته برای جستوجو غذا راهی مرکز استان آذربایجان شرقی شده است. مشابه این واقعه در شهریور ماه ۱۳۹۰ نیز تکرار شد. خرسی در یکی از روستاهای سراب دیده شد و با آن که محیطبانهای سازمان محیطزیست در محل حضور داشتند و در انتظار رسیدن داروی بیهوشی از تبریز بودند، شکارچیان محلی با شلیک هشت گلوله این بزرگترین گوشتخوار ایران را از پا درآوردند. با این که شهریور زمانی است که خرسها میتوانند بیشترین غذا را به دست آورند، محمدرضا مسعود کارمند اداره کل محیطزیست آذربایجان شرقی پس از کشته شدن آن خرس به خبرگزاری مهر گفت: «به دلیل تخریب مراتع توسط ساکنان بومی، خرس به جستوجوی غذاهایی مانند میوه باغها و ...به روستاها نزدیک میشود.»
پس از واقعه کشته شدن ۱۰ خرس محمدرضا مسعود به تخریب زیستگاهها اشارهای نمیکرد و فقط از مردم خواست از کشتن این جانوران پرهیز کنند و هنگام نزدیک شدن خرسها به باغها و روستاها واحدهای محیطزیستی را در جریان بگذارند.
تغذیه مصنوعی خرسها میتواند عواقب خطرناکی داشته باشد. در سراسر دنیا (به خصوص آمریکای شمالی) توصیه میشود که مردم از غذا دادن به جانوران وحشی و به خصوص خرسها خودداری کنند. این کار میتواند در رفتار طبیعی آنان اختلال ایجاد کند و در نهایت باعث میشود جانوران رفتاری تهاجمی داشته باشد.
وضعیت خرسهای قهوهای در ایران
حسین محمدی، مدیر سابق دفتر حیاتوحش سازمان حفاظت محیطزیست در مصاحبهای به خبرگزاری مهر در سال ۱۳۹۱ گفته بود که تعداد خرسهای قهوهای در سراسر ایران (با تمرکز بیشتر در رشته کوههای البرز و زاگرس) بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ قلاده برآورده شده است. این تخمین به گفته او «بر اساس مشاهدهها و آمارهای استانی بوده است.» رقمی که این مقام مسئول در ارتباط با جمعیت خرسهای قهوهای در کل کشور اعلام کرده میتوان فاقد ارزش دانست. زیرا در گردآوری دادهها و آنالیز احتمالی آنها هیچ گونه روش مشخص و علمی به کار گرفته نشده است.
با این حال برآورد جمعیت خرسهای منطقه ارسباران با شیوهای علمی در دست مطالعه است. احسان محمدی مقانکی، دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زیستشناسی دانشگاه لوند در سوئد پایاننامه خود را به بررسی وضعیت خرسهای ارسباران اختصاص داده است. او در مطالعه مقدماتی خود نوشته که در تابستان ۱۳۹۱ از روش نمونهبرداری ژنتیکی مستقیم استفاده کرده است. بدینترتیب با جمعآوری نمونههای تازه سرگین (مدفوع) خرس در سراسر منطقه مطالعاتی و بررسی ژنتیکی آنها (faecal-based DNA analysis) توانسته در منطقهای به وسعت ۸۰ هزار هکتار ۳۱ خرس شناسایی کند (شامل ۱۹ نر، ۱۱ ماده و یک جنسیت نامشخص). مقانکی با به کارگیری روشی آماری -که برای نمونههای کم تعداد به کار میرود- به این تخمین اولیه رسیده که تعداد خرسهای منطقه در حدود ۳۸ قلاده است. او همچنین در گزارش خود آورده است که این تخمین میتواند دقیق نباشد چون نمونه برداری تنها در یک فصل انجام شده است. با این حال این گزارش تاکنون تنها مرجعی است که در آن سعی شده بر مبنای روشی علمی جمعیت خرسهای منطقه ارسباران تخمین زده شود. اگر همین تخمین مبنا قرار بگیرد میتوان به این نتیجه رسید که کشته شدن حداقل ده قلاده خرس در منطقه یعنی نابودی بیش از یک چهارم جمعیت آنها.
کشتن خرسها در آذربایجان و حتی سراسر البرز و زاگرس ادامه خواهد داشت. شمار اندکی از این رویداد تلخ در رسانهها انتشار مییابد و خبر بسیاری دیگر از مرزهای روستا فراتر نمیرود. تا زمانی که زیستگاهها بازسازی نشود و راه حلی برای کاهش تعارض خرسها با جامعه محلی (به خصوص دامداران، زنبورداران و باغداران) به اجرا در نیاید از روند کشتار و قتل عام این بزرگترین گوشتخوار ایران کاسته نخواهد شد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر