پیش از استیضاح

فردا، چهارشنبه 29 مرداد 1393، رضا فرجی‎دانا، وزیر علوم، در مجلس استیضاح خواهد شد.  پیش از این اعلام شده بود که جلسه استیضاح «با تقاضای دولت و موافقت هیات رئیسه جلسه» روز سه‌شنبه برگزار می‌شود اما دوشنبه، عضو هیأت رئیسه مجلس،  حسین سبحانی‌نیا به ایسنا گفت: «بر اساس تصمیم‌گیری اعضای هیات رئیسه در جلسه ظهر امروز و با پیشنهاد دولت مقرر شد که جلسه استیضاح وزیر علوم روز چهارشنبه برگزار شود.»  نظر بعضی از اهالی بلاگستان را درباره اهمیت، عوامل، و نتایج احتمالی این استیضاح در زیر بخوانید:  

*              *              *

محمد مهاجری به مجلس هشدار داده که وارد بازی دو سر باخت شده‎اند: فردا ظهر دو اتفاق ممکن است بیفتد که هر دوی آن برای همه نماینده ها اعم از استیضاح کننده و نکننده! خسارت است.  اگر فرجی دانا باز هم وزیر بماند که مجلس یک کوپن اساسی اش را سوزانده و شکست هم خورده است. بدتر اینکه به زعم مخالفان فرجی دانا، او بر اسب مراد سوار می شود و می تازد!  و اگر فرجی دانا وزیر نماند، این ادعای تبلیغاتی که راه افتاده و می گوید:"مجلس می خواهد توی کار دولت بگذارد" جا می افتد و تا نمایندگان بخواهند این شائبه را از خودشان دور کنند، انتخابات بعدی شروع شده و خیلی ها پشت در مجلس دهم مانده اند.  با این توصیف، حتی اگر همین الان- یعنی قبل از آنکه فرجی دانا به مجلس بیاید - نمایندگان استیضاح کننده امضاهای شان را پس بگیرند هیچ تفاوتی نخواهد داشت با اینکه فردا همه 290نماینده به او رای منفی بدهند.

ایلیا استیضاح را فرصتی می‎داند تا دولت بر روی ناکارآمدی‎هایش و مسائل اساسی‎تر سرپوش بگذارد:  این استیضاح بزرگترین پیروزی را برای دولت ناکارآمد و کم‌تحرک و بدون ایده‌ی روحانی به بار آورد. مهمترین دستاوردش برای این دولت تغییر زمین بازی از پاسخگویی نسبت به مسائل مهم انقلاب و مسائل مورد توجه مردم، به مساله‌ای سیاسی و کم اهمیت بود.  الان کسی از دولت نمی‌پرسد بعد از ۶ ماه، حاصل توافق ژنو چه شد؟ ... چرا تحریم‌ها نه تنها ترک برنداشت که بیشتر هم شد؟ (پرونده هیچ از پوچ را ببینید). شما که هر کار خواستید کردید، تا خرخره روابط با آمریکا برقرار کردید. همه کار هم برای اعتمادسازی کردید. چه شد حاصل رفع تحریم‌ها؟  فساد و خسارت بسیار فراوان کرسنت و نقش مهدی هاشمی و باند وزیر نفت فعلی در این فساد گسترده به حاشیه رانده شد. ... دولت که قول داده بود ۱۰۰ روزه گشایشی در اقتصاد فراهم کند، بعد از یک سال نه تنها هیچ گشایشی ایجاد نشده است، بلکه اوضاع رکود و تورم در اقتصاد به بدترین وضعیت خود رسیده است. ... نکته مهم دیگر در بخش اقتصاد اینکه هیچ ایده‌ی جدی برای برون رفت ندارند. سناریوهای شکست‌خورده و بارها آزمایش شده را از قعر تاریخ بیرون کشیده‌اند و پیشنهاد می‌دهند. البته پشت پرده کارهای فعلی هم منافع اتاق بازرگانی و منافع شخصی سرمایه‌دارهای خود دولت مطرح است. لذا مجبورند هنوز بعد از یکسال به جای ارائه گزارش شبیه شب انتخابات صحبت کنند و همه چیز را به گردن ۸ سال قبلش بیاندازند.

 ایمایان معتقد است استیضاح‌کنندگان، انتخاب۹۲ را استیضاح می‌کنند نه وزیر را: تغییری که به رغم تمام فشارها، تهدیدها و ردّ صلاحیّتهای انتخابات گذشته رخ داد، «‌نه»‌ی بزرگی به هشت سال پیش از آن و تمام هوادارانش، ‌از اصولگرایان و تندروان بود. با توجّه به عزل و نصبهای فلّه‌ای، تغییرهای اتوبوسی (به قول روحانی) و فضای بسته‌ی حاکم بر دانشگاه،‌ وزیر علومی که می‌آمد باید کارهای زیر را انجام می‌داد:‌

 بررسی وضع کسانی که بر اساس بورسیه‌های غیرقانونی برای گرفتن مدرک دورخیز کرده بودند یا بی‌جهت کنار گذاشته شده بودند،‌ بازگرداندن دانشجویان ستاره‌دار و استادان به‌ناحق اخراج‌شده، ‌رسیدگی به عزل و نصبهای نادرست و حاکم‌کردن عقلانیّت بر اساس شایستگی افراد،‌ بازگردن فضای درون دانشگاه و ایجاد زمینه‌ی فعّالیّت نشریّات،‌ گروه‌های دانشجویی و سلیقه‌های سیاسی. اینها چکیده‌ی بخشی از وظایف وزیر جدید بود.

سپس ایمایان با اشاره به ریز اتّهامهای فرجی دانا بر اساس متن استیضاح نتیجه می‎گیرد: همانطور که می‌بینیم،‌ فرجی دانا دقیقاً به علّت انجام وظیفه‌ی خود استیضاح می‌شود. می‌توان در برخی دلایل مانند پایین‌آمدن سطح علمی دانشگاه (آن هم در کمتر از یک سال!) یا میدان‌دادن به گروههای تجزیه‌طلب و.. چون‌وچرا کرد ولی دیگر اتّهامها،‌ نقاط مثبت کارنامه‌ی فرجی داناست. هرکس جز او بود، باید همین می‌کرد و هرکس -احیاناً- به جای او بیاید باید همین کند.

به نظر چرخ و فلک استیضاح وزیر علوم، تکلیف روحانی را برای ادامه‌ی ریاست‌جمهوری‌اش روشن می‌کند: اگر روحانی بنا را بر مماشاتِ هم‌راه با موضع‌گیری‌های مقطعی گذاشته‌باشد، دفاع ملایمی از وزیرش خواهدکرد، و صرف‌نظر از رأی اعتماد دوباره به فرجی‌دانا یا جز آن، کج‌دار و مریز جلو می‌رود، و تصویر دیگری از رییس‌جمهور «تدارکات‌چی» به‌نمایش می‌گذارد، که به‌جد بر این باورام تصویری به‌شدت گم‌راه‌کننده، و برای پوشاندن ضعف‌های شخصیتی و مدیریتی‌ست.

اما اگر روحانی روشی تهاجمی مشابه احمدی‌نژاد، البته بدون نکات منفی‌ای چون ادبیات لُمپَنی، شامورتی‌بازی‌های رسانه‌ای، و افشاگری‌های بی‌پروا، یا ایستادن در برابر رهبر، در پیش بگیرد، می‌تواند به‌پشت‌وانه‌ی آراء مردمی‌اش، عمل‌کرد فعالانه‌تری را در قبال بحران‌هایی که برای دولتش می‌آفرینند، و می‌توانند ای‌بسا بیش‌تر از «هر ۱۷ روز یک بحران» باشند، پیشه کند. در نظام حقوق اساسی ایران، رییس‌جمهور هنوز هم دارای قدرت قابل توجهی‌ست، و روحانی در صورت تعامل با رهبر نظام، می‌تواند از پس چالش‌های سر راهش برآید.

مهران موزون استیضاح فرجی‌دانا را آب در هاون کوبیدن می‎داند: قصه خیلی روشن تر از اینهاست.  در قضیه رأی اعتماد به دولت یازدهم، جعفر میلی منفرد از سوی حسن روحانی برای وزارت علوم به مجلس معرفی میشود که مجلس به او اعتماد نمیکند. سپس فرجی دانا معرفی شده و با گرفتن رأی اعتماد به وزارتخانه رفته و میلی منفرد را به سمت معاونت خویش منصوب مینماید.

... سوال: آیا پیام عملکردِ فرجی دانا به مجلس و مردم جز این است که : مهم نیست چه کسی وزیر باشد مهم منویات منادیان اعتدال و راستگویی در دولت فرزند سرخه ی سمنان است.

سوال مهم تر : آیا استیضاح فرجی دانا و برکناری احتمالی او، توفیری در روند فعلی مدیریتی این وزارتخانه ایجاد میکند؟

نگارنده، برکناری فرجی دانا را فاقد هرگونه اثر مثبت دانسته و دست برقضا کسی که قرار است در آستانه بازگشایی دانشگاهها به سرپرستی این وزارتخانه (تا معرفی گزینه بعدی به مجلس) گمارده شود بسیار مطیع تر از یک وزیر مستقر و دارای حکم وزارت بوده و گوش به فرمان خواهد بود.

صادق فرامرزی نقش ماجرای پیچیدۀ 3000 بورسیه غیرقانونی را در استیضاح وزیر شرح می‎دهد‎: یک وزارتخانه در آستانه استیضاح وزیر خود اعلام کرد 3000نفر در دولت سابق بورسیه غیرقانونی شده اند که بخش قابل توجهی از آنها فرزندان مدیران ارشد دولت سابق و مجلس شورای اسلامی هستند. بعد وزیر در مجلس حاضر میشود و خبر اعلام شده از سوی وزارتخانه اش را تکذیب می کند و با حتمی شدن استیضاح وی شروع به انتشار اسامی برخی از افراد فوق می کند و رسانه هایش میگویند ببینید این امیرکبیر بخاطر افشای فساد موجود در سیستم آموزشی دارد توسط اقتدارگراها برکنار میشود بعد که اسامی مقداری در رسانه ها میچرخد مشخص میشود بخش زیادی از اسامی اعلام شده فرزندان مدیران منصوب شده همین وزیر علوم بوده اند و باقی اسامی هم شروع می کنند به رو کردن رتبه های کنکور خود و مشخص میشود با آبروی عده ای بازی شده،آنها دست به شکایت میزنند و وقتی وزارت مذکور که نمیخواست نامش فاش شود می بیند در صورت اعاده حیثیت کسانی که رتبه های لازم را جهت بورسیه کسب کرده اند نمی تواند از اقدام خود دفاع کند بیانیه میدهد و میگوید اسامی فاش شده غیرقابل استناد است و وزارت خانه ما با هرکسی که این اسامی را منتشر کرده برخورد قضایی می کند،معاون وزیر اعلام می کند اسامی فاش شده توسط دولت قبل افشاشده است (یعنی دولت پوپولیست دست به افشاگری علیه پوپولیست بازی های خود زده!) و مسوول اتفاقات افتاده دولت قبلی میباشد ...

فی الواقع دولت قبل 3000نفر را بورسیه غیرقانونی کرده، این 3000نفر اسامیشان فاش شده است اما غیرمعتبر و غیرقابل استناد است و در همان لحظه وزیر قهرمان یکی از وزارتخانه ها بخاطر افشای این کار قرار است استیضاح شود ولی مقصر و عامل افشای این اسامی دولت سابق است!