طاق باز بخوابید، سالم بمانید؛ نتایج جالب یک تحقیق جدید

مینوعلوی

در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن‌ خود بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.

***

افراد بسیاری روی پهلو می‌خوابند. بعضی هم به خوابیدن روی شکم عادت کرده‌اند. ولی بهتر است بدانید که خوابیدن روی پشت یا به اصطلاح، طاق باز خوابیدن می‌تواند مجموعه‌ای از ناخوشی‌های شما، از جمله مشکلات خواب و دل‌نگرانی‌های مربوط به سلامتی‌تان را به شکل کاملا مجانی و آسان حل کند. 

شاید در ابتدای امر سخت باشد که عادت چه‌گونه خوابیدن خود را تغییر دهید. روزهای اول احتمالا دیرتر و سخت‌تر خواب‌تان ببرد. حتی ممکن است کمی قبل از این‌ که خواب شما را برباید‌، یادتان برود و دوباره به همان حالتی که از قبل به آن عادت داشته‌اید، برگردید. اما اگر تصمیم خود را گرفته باشید، احتمالا به‌ زودی می‌توانید از روی پهلو یا شکم خوابیدن فاصله گرفته و به جمع افرادی که طاق باز و روی پشت می‌خوابند، بپیوندید.

پزشکان، محققان و دانشمندان علوم پزشکی می‌گویند خوابیدن روی پشت مزایای بسیاری برای سلامت ما دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تراز شدن و در یک خط قرار گرفتن ستون فقرات و کاهش آسیب به مهره‌ها
• کاهش سردردهای فشاری یا سرویکوژنیک
• کاهش فشار و فشرده شدن در قفسه سینه
• تخلیه محتویات سینوس‌ها
• جلوگیری از چین و چروک و حساسیت پوست صورت

تحقیقی که اخیرا در امریکا انجام شده و داده‌ها و نتایج بیش از چهار هزار مقاله علمی و پژوهشی را مورد بررسی قرار داده است، نشان می‌دهد که خوابیدن روی پشت و بعد پهلو نسبت به خوابیدن روی شکم، کمتر باعث بروز مشکلات مربوط به ستون فقرات می‌شود.

جالب است بدانیم افراد در کودکی به طور یکسان روی پشت، شکم و پهلوهای خود می‌خوابند. اما یک پژوهش علمی که در سال ۲۰۱۷ در امریکا انجام شده است، می‌گوید وقتی ما بزرگ‌تر می‌شویم، تمایل به خوابیدن روی پهلوهای‌مان را داریم. محققان این پژوهش می‌گویند همین احتمالا یکی از ریشه‌های مشکلات ستون فقرات در بزرگ‌سالان است.

این حرف را تحقیق دیگری که در سال ۲۰۱۹ در اروپا انجام شده است نیز تایید می‌کند. بنا بر نتایج این پژوهش، ۶۰ درصد افراد بالای ۱۸ سال اروپایی روی پهلوهای خود می‌خوابند.

اگر شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که روی شکم یا پهلوی خود می‌خوابند، شاید این چند مزیت خوابیدن روی پشت بتواند راحتی و آسایشی که در این سال‌ها برای خوابیدن روی پهلوها و شکم خود کسب کرده‌اید را با یک خواب سالم که برای بدن شما فواید بیشتری دارد، عوض کند.

درد کمر و گردن را کاهش می‌دهد

خوابیدن روی پشت، فشاری که بر ستون فقرات و مهره‌ها وارد می‌شود را کاهش می‌دهد. این در حالی است که روی شکم خوابیدن در وضعیتی که سر به یک سمت متمایل است، به مهره‌های گردن که به پشت خم شده‌اند، فشار مضاعفی وارد می‌کند. 

وقتی به پشت می‌خوابیم، به مهره‌های کمر خود اجازه استراحت می‌دهیم و با استفاده از بالش، می‌توانیم به حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات در ناحیه گردن کمک کنیم.

بنابر نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ انجام شده، بهترین روش برای کاهش درد، خوابیدن روی پشت در حالتی که دست‌ها در دو طرف بدن روی تشک یا روی سینه باشد، است.

تنفس را بهبود می‌بخشد

اگر روی پهلوها یا شکم خود می‌خوابید، احتمالا در طی هشت ساعت خواب، بعضی مواقع راه تنفس خود را مسدود می‌کنید. دیافراگم ماهیچه‌ای درون شکم است که مسوولیت انقباض و انبساط برای تنفس را برعهده دارد. با فشار آوردن به آن، تنفس شما کم‌عمق می‌شود و بنابراین، اکسیژن کافی به سلول‌های شما نخواهد رسید. این شبیه چیزی است که در آپنه انسدادی رخ می‌دهد. تحقیقات می‌گویند آپنه در بزرگ‌سالی با خطر ابتلا به بیماری فشار خون در ارتباط است و می‌تواند به بروز مشکلات جدی قلبی و عروقی منجر شود.

هم‌چنین تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که تنفس خوب و عمیق در هنگام خواب، باعث کاهش استرس در زمان بیداری، روحیه بهتر و قدرت تمرکز بالاتر می‌شود. برای مثال، یک تحقیق در سال ۲۰۱۸ نشان داده است که تنفس عمیق و آهسته در حین خواب، به تولید «ملاتونین» یا همان هورمون آرامش منجر می‌شود و به خواب بهتر و فعالیت بیشتر سیستم عصبی پاراسمپاتیک یا سیستم عصبی غیرارادی می‌انجامد.

پوست را سالم‌تر و شفاف‌تر می‌کند

شستن مرتب صورت، دست‌نزدن به آن و کاهش قند مصرفی از راه‌هایی هستند که معمولا پزشکان برای سلامت پوست تجویز می‌کنند. اما چه اتفاقی در شب که ما خوابیم، برای پوست‌ صورت‌مان می‌افتد. بله، اگر رو به شکم یا پهلو می‌خوابید، ساییده شدن پوست صورت به بالش، برخورد آن با آب دهان، عرق، لایه‌‌های مرده پوست و موهای ریخته شده روی بالش باعث خشکی، قرمزی، حساسیت و جوش‌های سرسیاه و سرسفید می‌شود.

اگرچه روبالشی‌های ساتن، ابریشمی و مسی می‌توانند به کم شدن این مشکلات کمک کنند، متخصصان پوست می‌گویند بهترین کار، خوابیدن روی پشت و جلوگیری از ساییده شدن پوست صورت روی بالش است.

کاهش تورم، خواب‌رفتگی و پف کردنِ بخش‌هایی از بدن

وقتی روی یک بخش بدن خود می‌خوابید، اعضایی که به‌اصطلاح زیر شما می‌مانند، دچار تورم و خواب‌رفتگی می‌شوند. این ناشی از جمع شدن مایع در آن بخش از اندام شما است؛ مثلا روی شکم خوابیدن باعث جمع‌ شدن مایعات بدن در صورت می‌شود و در نهایت صبح با چشم‌های پف کرده از خواب بیدار خواهید شد. از بالاتر بودن سر خود هنگام خواب اطمینان حاصل کنید تا مایعات بدن‌تان در قسمت سر جمع نشوند و وقت بیداری، خواب‌آلوده و خسته به نظر نرسید.

باعث تخلیه سینوس‌ها می‌شود

اگر به پشت بخوابید و زیر سر خود بالش بگذارید، راه تنفسی شما باز می‌شود و این از تجمع خلط در راه تنفسی شما جلوگیری خواهد کرد. علاوه بر اثر جادویی جاذبه زمین در تخلیه سینوس‌ها و جلوگیری از گرفتگی بینی، یک تحقیق در سال ۲۰۱۶ به این نتیجه رسیده بود که خوابیدن به پشت با بالشی زیر سر، به مشکل برگشت اسید معده هم کمک می‌کند و از این طریق، افرادی که دچار عفونت سینوس‌ها هستند، می‌توانند مشکل برگشت اسید معده خود را هم کم‌تر کنند.

سردردهای فشاری را کم‌تر می‌کند

خوابیدن به پشت علاوه بر گردن و ستون فقرات، فشار وارد شده بر سر را نیز کاهش می‌دهد. سردردهای سرویکوژنیک که از مهره‌های سرویک منشا می‌گیرند، از گردن شروع می‌شوند و اغلب با میگرن اشتباه گرفته می‌شوند. علایم سردردهای فشاری یا سرویکوژنیک شامل دردهای ضربان‌دار در یک طرف سر و صورت، گردن سفت، درد در نزدیکی چشم‌ها، درد در هنگام عطسه و سرفه، حساسیت به نور و صدا، دید تار، دل درد و اعصاب تحت فشار است. چنان‌چه به پشت بخوابید، فشار روی سر شما بسیار کمتر خواهد بود و در نتیجه این نوع از سردردها نیز کمتر از قبل رخ خواهند داد.