مهرنوش احمدی
امروزه روز افتخار را بسیاری از کشورهایی که جامعه ال‌جی‌بی‌تی در آن‌ها از آزادی بیشتری برخوردار هستند یا با محدودیت‌های شدید مواجه نیستند، برگزار میکنند. اما دلیل برگزاری «رژه افتخار» چیست؟
در این یادداشت «مهرنوش احمدی»، مشاور روانشناس که بیش از ده سال در زمینه حقوق جامعه ال‌جی‌بی تی کنشگری می‌کند و همچنین با «شش‌رنگ» شبکه لزبین‌ها و ترنس‌های ایرانی همکاری دارد، درباره دلیل این رژه‌های افتخار و تاریخ جشن افتخار در چند کشور پرداخته است.
***
«روز افتخار» یادمان شورش جامعه ال‌جی‌بی‌تی ایالات متحده آمریکا علیه خشونت پلیس در سال ۱۹۶۹ در بار «استون وال» است. در آن سال‌ها حمله پلیس به بارهای همجنسگرایان و افراد ترنس یک رفتار دائمی بود. بامداد ۲۸ ژوئن ۱۹۶۹ پلیس حدود ساعت یک و بیست دقیقه بامداد در بار «استون وال» ظاهر شد. در آن زمان حدود دویست نفر در بار بودند. معمولا وقتی پلیس وارد بار می‌شد کسانی را که آن‌ها را «مبدل‌پوش» می‌خواند، وارد دستشویی می‌کرد و با بازرسی بدنی جنس آن‌ها را مشخص می‌کرد. طبق قوانین آن زمان اگر فردی حداقل سه قلم لباس که مربوط به جنسیت او بود را نمی پوشید، بازداشت می‌شد و باید جریمه نقدی پرداخت می‌کرد.
علاوه بر این خشونت‌ها از افراد عکس گرفته می‌شد و با انتشار عکس و مشخصات‌شان در روزنامه‌ها، فرد سرمایه اجتماعی، شغل و خانواده‌اش را از دست می‌داد.
آن شب در حالی که پلیس منتظر نیروی کمکی بود، جمعیت مقابل استون وال تجمع کرده بود. وقتی پلیس یکی از لزبین‌ها را با کتک به سمت ماشین پلیس برد، او رو به جمعیت داد زد: «چرا شماها کاری نمی‌کنید؟» ناگهان جمعیت عصبانی به حرکت افتاد. آن‌ها شروع کردند سکه و شیشه مشروب و سنگ انداختن طرف پلیس که در نهایت با یورش پلیس، کار به زد و خورد با جمعیت انجامید.
در این شورش سیزده نفر بازداشت شدند، تعداد زیادی روانه بیمارستان شدند، چهار پلیس هم زخمی شدند. پوشش خبری این حادثه، شب بعد، باعث تجمع چند هزار نفری در آن مکان شد. بین آن‌ها توریست و گزارشگر هم بود. در این میان همجنسگرایان در انظار عمومی همدیگر را می‌بوسیدند، بعضی از تشکل‌های ال‌جی‌بی‌تی هم به پخش اعلامیه‌های خود مشغول شده بودند.
بعد از آن، چند هزار نفر راه خود را به خیابان باز کرده و به راهپیمایی پرداختند. بیش از یک‌صد پلیس آنجا حاضر شدند؛ ولی با رسیدن شب یگان‌های ویژه ضد شورش ارسال شدند. خشونت بالا گرفت؛ اما باز هم تجمع‌کنندگان مقابله کردند. در روزهای بعد وضعیت آرام‌تر شد.
از سال بعد نیز این راهپیمایی‌های اعتراضی رفته رفته با نام رژه‌های افتخار جامعه ال‌جی‌بی‌تی در شهرهای مختلف آمریکا و بعدها در نقاط دیگر دنیا برگزار شد و تا به امروز نیز ادامه دارد.
در ادامه این یادداشت تاریخچه برگزاری رژه‌های افتخار در چند کشور دیگر را مرور خواهیم کرد.
استانبول
اولین رژه افتخار ترکیه در سال ۲۰۰۳ با حضور ۳۰ نفر برگزار شد. از آن سال به بعد بر تعداد شرکت‌کنندگان افزوده شد تا اینکه در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۱۰۴ به بیش از صد هزار نفر رسید. به این ترتیب ترکیه به اولین کشور مسلمان تبدیل شد که رژه افتخار با این وسعت در آن برگزار شده است.
در استانبول همه ساله راهپیمایی از «میدان تقسیم» شروع می‌شد و در امتداد «خیابان استقلال» ادامه می‌یافت. در سال ۲۰۱۴ اتحادیه اروپا از ترکیه به خاطر برگزار کردن این رژه بدون حادثه تقدیر کرد.
اما از سال ۲۰۱۵ فشار دولت اسلام‌گرای اردوغان برای برگزار نشدن رژه افتخار شروع شد. در این سال از ماشین‌های آب‌پاش برای متفرق کردن راهپیمایان استفاده شد. رژه سال ۲۰۱۶ به بعد از طرف دولت عدالت و توسعه اردوغان به بهانه برهم خوردن نظم و امنیت عمومی از جمله شرکت‌کنندگان ممنوع اعلام شد؛ ولی بسیاری از اعضای ال‌جی‌بی‌تی و حامیان‌شان بدون اعتنا به ممنوعیت دولتی همه ساله به خیابان‌ها می‌آیند و پلیس هم با گاز اشک‌آور، گلوله پلاستیکی و ماشین‌های آب‌پاش به استقبال‌شان می‌رود. امروزه کمتر تجمع سیاسی از طرف نیروهای مترقی در ترکیه وجود دارد که در آن پرچم رنگین کمان دیده نشود. در مقابل مقام‌های بلندپایه دولتی و مذهبی همچنان به تنفرپراکنی علیه جامعه ال‌جی‌بی‌تی می‌پردازند.
عده‌ای از اعضای ال‌جی‌بی‌تی ایرانی در سال ۲۰۱۴ در رژه افتخار ترکیه شرکت کردند. در حواشی این رژه پنل سخنرانی «نه به تغییر جنسیت اجباری»، پنجشنبه ۲۵ ژوئن ۲۰۱۴ از سوی شبکه «شش‌رنگ» برگزار شد.
مسکو
رژه افتخار بنا بود از سال ۲۰۰۶ در مسکو برگزار شود، ولی از همان سال اول با منع قانونی از طرف شهرداری این شهر روبه‌رو شد. بهانه اصلی برای نقض حق تجمع در این روز برهم خوردن نظم و امنیت عمومی بوده است. این در حالی است که مقامات شهری مسکو به وضوح به بهانه حفظ ارزش‌های سنتی روسیه و حفظ مفهوم ازدواج به عنوان پیوند بین زن و مرد با رژه افتخار مخالفت میکنند. مقامات بلندپایه دینی مانند «مفتی اعظم روسیه» و «رهبران ارتدکس» این کشور نیز با سخنان تنفرپراکن خود هواداران متعصب خود را بر ضد شرکت‌کنندگان در رژه می‌شورانند.
در سال ۲۰۱۲ دادگاه عالی روسیه برگزاری رژه افتخار را برای صد سال ممنوع اعلام کرد. قانون منع تبلیغ همجنسگرایی در روسیه در سال ۲۰۱۳ امضا شد که به موجب آن هرگونه صحبت یا نوشته در مورد همجنسگرایی در رادیو، تلویزیون و نشریات ممنوع است. حتی بسیاری از تراپیست‌ها و مشاورین نیز مجبورند طبق این قانون خود را سانسور کنند و به نوجوانان اطلاعات صحیح علمی در مورد گرایش‌های جنسی ندهند.
اولین رژه افتخار در آسیا
اولین رژه افتخار آسیا در فیلیپین در شهر مانیلا در سال ۱۹۴۴ توسط گروه پیش‌رو همجنسگرایان و کلیسای متروپولیتن برگزار شد. در سال ۱۹۹۸ که مصادف با صدمین سالگرد جمهوری فیلیپین بود، یک رژه برگزار شد که درون آن رژه جامعه رنگین‌کمانی نیز گنجانده شده بود.
جامعه فیلیپین با وجود جمعیت کاتولیک بالایی که دارد نسبت به کشورهای همسایه خود پذیرش بیشتری نسبت به جامعه ال‌جی‌بی‌تی دارد. در فرهنگ قدیم فیلیپین با مردانی که خصوصیات «اصطلاحا» زنانه داشتند، مانند زنان رفتار می‌شد. امروزه جامعه ال‌جی‌بی‌تی و گروه‌های پیش‌رو فیلیپین برای ایجاد قانون‌های حمایتی و قانونی کردن ازدواج همجنسگرایان تلاش میکنند.
آفریقای جنوبی
در سال ۱۹۹۰ اولین رژه افتخار آفریقای جنوبی در ژوهانسبورگ برگزار شد. البته این رژه دو موضوع داشت؛ یکی مبارزه با آپارتاید نژادپرستانه سفید حاکم بر آفریقای جنوبی که علیه سیاهان بود و دیگری مبارزه برای جرم‌زدایی علیه همجنسگرایان. این راهپیمایی که هشتصد نفر در آن شرکت داشتند هم به معنی یک بیانیه سیاسی بود، هم یک جشن محسوب می‌شد. راهپیمایان فریاد می‌زدند؛ «از گنجه‌های خود بیرون بیایید و به خیابان‌ها بریزید!» ازدواج همجنسگرایان از سال ۲۰۰۶ قانونی است و امروزه در همه استان‌های آفریقای جنوبی رژه افتخار برگزار می‌شود.
تمامی مطالب ذکر شده در این یادداشت نشان‌دهنده اهمیت رژه‌های افتخار و تاریخ مبارزات جامعه رنگین‌کمانی در سراسر دنیا برای به دست آوردن حقوق اولیه انسانی خود است. در ایران نیز با وجود تمام محدودیت‌های موجود در سال‌های اخیر شاهد آشکارسازی و فعالیت‌های بیشتر اعضای جامعه رنگین‌کمانی و کنشگران این حوزه هستیم؛ به امید اینکه روزی شاهد برگزاری رژه‌های پرشور افتخار در تک‌تک شهرهای کشور باشیم.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر