برداشت طلای کویر

استان وایر، ترمه ایرانی- پیشینه کاشت زعفران در ایران، به ویژه زعفران خراسان به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. این گیاه رنگی و گران‌بها، چون درخاک کویر به عمل می‌آید به «طلای سرخ» و یا «طلای کویر» شهرت یافته‌است.

 از هر ۱۱۰ تا ۱۷۰ گل تازه آن، یک گرم و از حدود ۱۵۰ هزار گل، یک کیلو زعفران خشک به‌دست‌ می‌آید. زعفران به علت طعم، رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فرآورده‌های غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فرآورده‌های گران‌قیمت به شمار می‌رود. ایران با متوسط تولید ۹۰ تا ۹۳ درصد از مجموع تولید جهانی زعفران (بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن در سال) در این زمینه مقام اول را داراست. اسپانیا با تولید متوسط ۲۵ تن، مقام دوم و کشورهای هندوستان، جزایر اسپرون روسیه، سنگاپور، مالزی، ژاپن، تایوان، چین، فرانسه، ایتالیا، آلمان، استرالیا و یونان با تولید متوسط ۲۵تن، مجموعاً مقام سوم را به خود اختصاص می‌دهند.

مرکز اصلی پرورش این گیاه، مناطق کویری و کم آب جنوب خراسان است و سابقه‌ زعفران‌کاری در این منطقه، به ۷۰۰سال پیش بازمی‌گردد. زعفران از محدود گیاهانی است که در شرایط سخت زیستی پرورش می‌یابند. با توجه به آن که جایگاه تاریخی زعفران در ایران بوده و منشا آن نیز ایران است، این گیاه یکی از جذابیت‌های ویژه‌ی ایران به شمار می‌آید. برای کشاورزان در خراسان، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی است. این گیاه تنها دوبار در سال - اول آبان‌ماه (قبل از محصول‌دهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصول‌دهی) - به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. کاشت، داشت و برداشت آن فرصت‌های فراوان شغلی به وجود می‌آورد، حمل و نقل آن گران تمام نمی‌شود و توان ارزآوری دارد.

از آماری که به گونه‌ای نه چندان دقیق درباره زعفران و زعفران‌کاران ایران منتشر می‌شود، چنین برمی‌آید که بیشتر از صدهزار خانوار، به ویژه در شهرستان‌های تربت حیدریه، قائنات، فردوس، گناباد، بجستان، سرایان، بیرجند و کاشمر در استان‌های خراسان جنوبی و رضوی و شهرستان‌های اقلید و استهبان در استان فارس از این محصول روزگار می‌گذرانند. استان خراسان رضوی با تولید حدود ۱۷۰ تن زعفران و سهم 5/75 درصدی از تولید این محصول، مقام اول را در کشور داراست.

مهدی بلوری، عکاس فارس، برداشت این محصول منحصربه فرد در مزرعه‌ای در تربیت حیدریه را به تصویر کشیده است

​​