دیده‌بانان تهران خاکستری، نگهبانان آینده

آینده شهر تهران چیست؟ آیا تهران قرار است همین طور بزرگ و بزرگ‌تر شود، خانه‌های مردمش کوچک و کوچک‌تر، خیابان‌هایش شلوغ و شلوغ‌تر و فضای تنفس ‌آدم‌هایش کم و کمتر؟ بزرگراه‌های شهر یکی بعد از دیگری به طبقات دوم کوچ خواهند کرد؟ چه میزان کار تحقیقاتی و کارشناسی در مورد طر‌ح‌های شهری پایتخت و تاثیرشان بر روی زندگی میلیون‌ها نفری صورت گرفته که در کوچه‌ها و خیابان‌های این ابرشهر به دنبال خوشبختی می‌گردند؟

تا به حال چه قدر فکر کرد‌ه‌ایم آنچه در تهران در حال وقوع است ارتباط مستقیمی به حقوق تک تک شهروندانش دارد؟ نه تنها نمایندگان این شهروندان که به عنوان اعضای شورای شهر پایتخت برگزیده  شده‌اند، بلکه خود شهروندان هم نه تنها حق، بلکه وظیفه دارند ناظرین مدیریت شهرشان باشند. تهرانی‌ها باید بدانند بودجه ۱۰ هزار میلیارد تومانی شهرداری شهرشان چه گونه هزینه می‌شود. آنها وظیفه دارند از مسئولین شهری خود بپرسند مدیریت پسماند شهری تهران چه گونه است؟ آیا شیرابه‌های سمی زباله‌های شهری قرار است فاجعه زیست محیطی دیگری را به بار آورد؟ بالاخره متولی خیابان‌های قفل شده تهران کیست؟ برای این کار تهرانی‌ها باید دیده‌بانان خوبی باشند و با دقت به اطرافشان نگاه کنند.

اگر تهران الگویی برای شهر‌های کشورمان باشد، این حقوق و وظایف در دیگر شهرها هم باید اعمال شوند. زایند‌رود اصفهانی‌ها چه بر سرش آمد و کارون اهوازی‌ها چرا به این روز افتاده؟ آیا طرح‌ها و پروژه‌هایی که در برخی شهرهای کشور انجام می‌شوند برای رفع نیازی از مردم شهر است، رفع مشکلی و بهبود وضعیتی و یا این که قرار است به برخی صاحب‌قدرتان نفع برساند. این حق جوانان سمیرمی است که بدانند شورای شهر و شهرداری شهرشان چه برنامه‌ای برای آنها و شهر سمیرم دارند. برای این کار آنها هم چاره‌ای ندارند جز این که دیده‌بانانان خوبی باشند. از همه مهمتر این است که یاد می‌گیرند.

خیلی از اوقات خودمان هم در ابتدا نمی‌دانیم دنبال چه باید بگردیم، از چه کسی چه چیزی را باید بخواهیم و چرا.  فقط با تمرین نگاه کردن است که بهتر می‌بینیم. کجاها فکر می‌کنیم حقوق شهروندان نقض شده و یا کجا پروژه‌ای درست انجام نشده. همه آن چیزی که مورد نیاز است یک شهروند دلسوز است، ابزار ثبت (گوشی موبایل) و شبکه‌ای اجتماعی برای انتشار یافته‌ها.

در کنار آن چه که شهروند خبرنگاران می‌توانند ثبت کنند، آنها و دیگر شهروندان می‌توانند پی‌گیری هم بکنند و به دیگر شهروندان گزارش دهند. چند نفر از ما سامانه ۱۳۷ شهرداری تهران، کرج و یا قم را می‌شناسیم؟ چه گزارش‌هایی را شهروندان تهرانی می‌توانند در تماس با سامانه ۱۳۷ اعلام کنند و یا چه مطالباتی داشته‌ باشند؟ ایا با سامانه نظارت همگانی ۱۸۸۸ شهرداری  آشنا هستیم؟ چند نفر از ما شهروندان تهران ناظر افتخاری هستیم؟ از سال پیش که تعداد این ناظرین از ۳۵۰۰۰ نفر عبور کرد آیا تغییر محسوسی در شفافیت مدیریتی و کیفیت خدمات شهروندی اتفاق افتاده است؟  این همان جایی است که به عنوان شهروند می‌توانیم گزارش دهیم و مطالبه کنیم. و بعد از آن است که می‌توانیم در شبکه‌های اجتماعی نتیجه پی گیری‌های‌مان را منتشر کنیم. قهرمانان و اندیشمندان تاکسی‌سوار زیاد داریم. آن چه بیشتر می‌خواهیم و هرگز کمبود نخواهیم داشت شهروند خبرنگار است.

در جست و جوهای فیسبوکی به یک صفحه تازه برخوردیم، صفحه‌ای که هدفش کنار هم نشاندن شهروندانی است که می‌خواهند نسبت به محیط اطرافشان هشیارتر باشند. صفحه دیده‌بان تهران می‌خواهد جدی‌تر به مشکلات و نیازهای تهران نگاه کند. خودشان هم قطعا می‌دانند و ما هم می‌دانیم که هنوز در اول راهیم و خیلی چیزهاهست که باید درباره شهروند خبرنگاری یاد بگیریم. این صفحه در معرفی خودش می‌گوید:

'هوای تهران تمیز نیست ؟ ماشینهای سنگین تو روز روشن دارن دود میدن تو حلقت ؟ جوباش پر از موشه ؟ درختاشو تو شب قطع می کنن؟باغ همسایه داره خشک میشه که توش برج بسازن؟ چه خبر از پل طبقاتی صدر ؟ پارک محلتونو دارن خراب می کنن ؟ ... دیگه تو شهر چه خبر؟

واقعیت اینه که شهرداری ها تو هیچ زمانی دلشون نسوخته به حال ما شهروندها و فقط به فکر پر کردن جبیشونن ! تا وقتی آدمای بی خیال مثل منو و تو رو دارن هیچ غمی ندارن ؟ پس یک تکونی به خودت بده ، به اطرافت بیشتر توجه کن ، نگذار هر کی هر کاری دلش می خواد بکنه ! تا ما مسئولیت خودمونو احساس نکنیم کسی به فکر ما نخواهد بود ! '

نیاز است که بدانیم خط باریکی هست بین ثبت و مطالبه‌گری و شکوه و ناله. برای این که در صفحه‌های تماما سفید قدم نزنیم و همه چیز را ساده‌لوحانه خوب نبینیم، لازم نیست که حتما بدل به ساکنین صفحات سیاه شویم و همه چیز را با عینک بدبینی نگاه کنیم. زندگی ما پر از فضاهای خاکستری است. مهمترین نکته در مورد شهروند خبرنگارها را فراموش نکنیم. آنها خوش‌بین‌ترین آدم‌ها هستند، چون معتقدند می‌شود کاری کرد. آنها انقلابیونی نیستند که از صدر تا ذیل را فاسد می‌بینند، بلکه اصلاحگرانی هستند که باور دارند با مطالبه شفافیت و نظارت مستمر می‌شود خیلی‌  چیزها را درست کرد. شهروند خبرنگارها حواسشان هست که نمی‌توانند حکم‌های کلی صادر کنند و یا اتهامات بی‌دلیل بزنند. آنها حواسشان هست که مطالبه قانون مداری و شفافیت اطلاعاتی، برای همه مسئولیت‌پذیری را به همراه می‌آورد.

دیده‌بان تهران از پروژه طبقاتی صدر می‌پرسد و تحولات منطقه ۲۲ شهر تهران، و یکی از سوال‌هایی که می‌پرسد از طرح جامع تهران است و ربطش به منطقه ۲۲. امیدواریم دیده‌بانان تهران شهروند خبرنگاران موفقی برای تهران باشند. شما چه دیده‌بانان دیگری را در فیسبوک می‌شناسید؟