Budapest's Dohány Street Synagogue from JJ On the Road on Vimeo.
چند سال پیش در سفری به بوداپست سواراتوبوس تور شهری شدم تا با نقاط تاریخی پایتخت مجارستان آشنا شوم. درمرکز شهر، اتوبوس در برابر بنای بزرگی توقف کرد که معلوم بود محل عبادت است. معماری‌اش بیشتر شرقی به‌نظر می‌رسید. اول فکر کردم مسجد است ولی کنیسه بود؛ «کنیسه خیابان دوهنی» ، بزرگ‌ترین در اروپا و دومین در دنیا. فرصت نشد آن را از نزدیک ببینم.
حالا چند ماهی است که در نزدیکی محله قدیمی یهودیان بوداپست زندگی می کنم و حداقل هفته‌ای یک بار از کنار این کنیسه می‌گذرم. بالاخره چند روز پیش تصمیم گرفتم بروم داخل. پیش از این به یک کنیسه دیگر رفته بودم. معبد مدرنِ ساده‌ای بود در شهر «آلبوکرکی» در آمریکا. ولی کنیسه ۱۵۴ ساله بوداپست چیز دیگریست. معماریِ سنتیِ سالنِ اصلیِ آن باشکوه و زیباست. به‌کارگیری رنگ‌های آبی آسمانی و صورتی در تزیین گنبد و سقف، لطافت خاصی به آن می‌دهد ولی این احساس خوب دوام ندارد.
بخش عمده تور این معبد به واقعه «هلوکاست» و تأثیر آن بر جامعه یهودیان مجارستان اختصاص دارد؛ جامعه‌ای که زمانی یکی از پرجمعیت‌ترین و برجسته‌ترین در اروپا بود. درمیان همه وقایع غم‌انگیز جنگ جهانی دوم، کشتار یهودیان مجارستان جزو هولناک‌ترین است. بیش از نیم میلیون یهودی این کشور به گونه‌های مختلف جان خود را از دست دادند. در اواخر جنگ ۴۳۷ هزار نفر از آن ها را با قطارهای باربری به اردوگاه «آوشویتس» منتقل و در اتاق‌های گاز خفه کردند. به آوشویتس رفته‌ام، دیده‌ام چه جهنمی است.
امروز جمعیت یهودیان مجارستان از حدود ۸۵۰ هزارنفر در اوایل جنگ جهانی دوم، به حدود ۱۲۰ هزار نفر کاهش پیدا کرده. حتی در محله یهودیانِ بوداپست، یهودیان اکثریت را تشکیل نمی‌دهند. این در حالی است که در اوایل قرن بیستم، نزدیک به یک چهارم ساکنان این شهر یهودی بودند. در ۱۹۲۰، بیشتر صاحبان صنایع، حدود نیمی از دانشجویان، بیشتر پزشکان، نیمی از وکلا و یک سوم از روزنامه نگاران و موزیسین‌های مجارستان یهودی بودند.
وقتی تاریخچه هزار ساله یهودیان این کشور را برای نوشتن این مطلب می‌خواندم، پر بود از موارد سرکوب و بدرفتاری از سوی حاکمان مسیحی یا کشورگشایان مسلمان. همه به‌خاطر اختلاف‌های دینی، یا به بهانه مجازات یهودیان «اخلال گر»، در شرایطی که قدرت همیشه در اختیار اکثریت غیر یهودی بوده. این یهودی ستیزی در طول قرن‌ها در سراسر اروپا نیز به گونه‌های مختلف وجود داشته.
در چنین شرایطی است که در اواخر قرن نوزدهم جنبش صهیونیسم به‌منظور ایجاد کشوری مستقل برای یهودیان شکل می‌گیرد و یکی از بنیان‌گذاران آن کسی نیست جز «تئودر هرتزل» که در بوداپست، در خانه‌ای که بعدها جزیی از بنای «کنیسه خیابان دوهنی» شد، به‌دنیا آمد.
سعی می‌کنم در کوچه و خیابان‌های این محله، جایی که در اوج یهودی‌ستیزی روزانه هزاران نفر را به قتل‌گاه بردند، اولین تفکرات بازگشت به «خانه یهودی» مطرح شد و به ایجاد اسراییل و اخراج فلسطینی‌ها انجامید، از ماهیت آدم‌ها، تاریخ و حوادث معاصر سر در بیاورم. تنها نتیجه‌ای که به آن رسیده‌ام این است که چه راحت می‌توانیم به‌خاطر عقیده، دیگران را حذف و نابود کنیم.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر
شکّی ندارم که به جمعیتِ یهودی همواره بدی شده است (مانندِ قتلِ عامِ کولیان، بی خدایان و دیگر اقلیّت‌ها که گاهی زبانِ تاریخ قاصر از توضیحِ این همه ظلم است) اما به ندرت میتوان به آمار و ارقام در رابطه با یهودیان اعتماد کرد.
به خاطرِ پرداختِ مالیات، سرباز گیری و رفتن به جنگ؛ یهودیان از سیستم‌های شمارشِ جمعّیت ( صُدورِ شناسنامه و گزارشِ مرگ) و دیگر آمارهای دولتی فراری بودند و دولتهای مختلف (سرزمینهای یوگسلاوی سابق [ بعد از شکستِ عُثمانیان]، چک و اسلواکی، لهستان، مجارستان، اوکراین، رومانی، لِتونی، اِستونی، لیتوانی، روسیه و حتی آلمان و فرانسه) قادر به ایجادِ آرشیوِ کامل و مطمئن برای یهودیان نبودند، مقدارِ ناچیزی نیز که باقی ماند؛ در جنگِ جهانی اوّل و دوّم و سپس به وسیله دست‌های غیبی (کمونیست ها، نفوذِ دولتِ اسرائیل و دیگر اتفاّقاتِ تاریک و نا مفهوم) از بین رفته اند و یا اجازه به کسی (محققین، خبرنگاران و دیگر کارشناسان) داده نمی‌شود تا از اندک اوراقِ تاریخی باقی مانده اطلاّعاتی کسب کند.
همین وضعیت شاملِ تعدادِ کشته شده ها، مفقودین و... در زمانِ جنگ است، تمام صحبت از تخمین و حدس است و گاهی بسیار در آنچه که واقع رُخ داده است؛ اغراق می‌‌شود که این واقعاً ناراحت کننده است. این قضیه شاملِ آنچه که فقط آلمان نازی، اسپانیا (جنگِ داخلی ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ میلادی)، ژاپن ( نانکین، و دیگر تصرفّاتِ ارتشِ امپراطوری نیپون در آسیای جنوبِ شرقی )، ایتالیا (کشتارِ ارتشِ این کشور در داخلِ ایتالیا و همینطور کشتار در لیبی و اِتیوپی) انجام دادند نیست، بیش از ۲۰ میلیون هندی در هولوکاست اواخرِ قرنِ نوزدهم به دست انگلیسی‌ها کشته شدند، ایجادِ قحطی مصنوعی در سرزمینهای ایرلند توسطِ انگلیسی‌ها و همینطور کشتارِ وسیعِ ناراضیان (خدا پرستان، سربازانِ ارتشِ نازی، یهودیان، قفقاز ها، لهستانی ها، اوکراینی‌ها و..) توسطِ دولتِ شوروی و... که مشخص نیست چرا در رابطه با این قسمت از تاریخ صحبت و گفتگو نمی‌شود.
با سپاس از گزارش و عکس‌های دیدنی شما. ... بیشتر