کابینه یازدهم و میهمانان غیرمنتظره

«حسن روحانی» دومین گام تشریفاتی در مسیر نشستن بر صندلی ریاست جمهوری ایران را امروز برداشت. او به مجلس ایران رفت، مراسم تحلیف اجرا شد، سوگند قانون اساسی خورد و زودتر از موعود قانونی، کابینه‌اش را هم معرفی کرد. 

مراسم سوگند رییس جمهور جدید ایران میهمان غیرمنتظره‌ای نداشت، اما یک غایب غیرمنتظره داشت. «محمود احمدی‌نژاد» ترجیح داد به جای رفتن به صحن مجلس، به ساختمان «لادن» واقع در پاستور برود. دیروز رسانه‌ها گزارش داده بودند که مجلس با حضور نزدیکان احمدی‌نژاد، از جمله «مشایی» و «بقایی» در مراسم تحلیف موافقت نکرده و احتمالا به همین دلیل رییس دولت دهم ترجیح داده به این مراسم نرود. خبرگزاری «تسنیم» نوشته که او امروز به همراه مشایی که هنوز رییس دفترش است، به ساختمان لادن رفته؛ محلی که از دید نزدیکان احمدی‌نژاد، دفتر رییس‌جمهور سابق است. این دفتر پیش از این به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ایران تعلق داشته و اکنون در اختیار محمود احمدی‌نژاد است.

 او پس از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش، با معاون رییس جمهور کوبا و رییس جمهور پاکستان دیدار کرده است. احمدی‌نژاد در حالی به ساختمان لادن رفته که دیروز خودش گفته بود به دانشگاه «ایرانیان» می‌رود. افزون بر این دو دفتر، پیش از این سخن از احتمال راه‌اندازی بنیاد بین‌المللی «بهار» و انتشار یک روزنامه از سوی وی به میان آمده بود. باید دید واکنش دولت حسن روحانی به تحرکات تازه احمدی‌نژاد چیست؟ او فعلا نشان داده که قصد سازگاری ندارد.

اما حرف از غیرمنتظره‌ها شد؛ بگذارید به یک چهره دیگر هم اشاره کنیم. «مصطفی پورمحمدی»، رییس سازمان بازرسی کل کشور به‌عنوان وزیر دادگستری دولت یازدهم معرفی شد. او از سوی «صادق لاریجانی»، رییس قوه قضاییه به رییس جمهور پیشنهاد شده است. همان‌گونه که معرفی «عبدالرضا رحمانی فضلی» به‌عنوان وزیر کشور را می‌توان باج روحانی به «علی لاریجانی» به حساب آورد. معرفی «پورمحمدی» هم باج روحانی به صادق لاریجانی محسوب می‌شود. فعلا او در میان لاریجانی‌ها گیر افتاده است. در مراسم دیروز هم این دو نفر سخنران بودند؛ یکی از فلسفه گفت و دیگری از فقه.

 اما موضوع پورمحمدی منحصر به معرفی او از سوی صادق لاریجانی نیست. تقریبا در تمامی پرونده‌های مشهور قتل‌های سیاسی دهه 60 و 70، ردی از مصطفی پورمحمدی که یک مقام رسمی برجسته وزارت اطلاعات ایران بود، دیده می‌شود. در خاطرات «آیت‌الله منتظری» نیز به نقش او در قتل‌عام سیاسی سال 67 اشاره شده است. حضور او در کابینه چیزی است شبیه دعوت از «عمرالبشیر»، رییس جمهور سودان و از چهره‌های برجسته ناقض حقوق بشر ، برای حضور در مراسم تحلیف حسن روحانی.

 البته عربستان سعودی به هواپیمای حامل عمرالبشیر اجازه عبور از آسمان این کشور را نداد و او به مراسم نرسید. ولی تردید نباید داشت که مجلس ایران به مصطفی پورمحمدی رای مثبت می‌دهد و او به کابینه می‌رسد. پورمحمدی در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شده بود ولی پس از رای مشورتی «مهدوی کنی»، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز، به نفع «محمدحسن ابوترابی» کنار کشید. پورمحمدی و حسن روحانی، هر دو عضو جامعه روحانیت مبارز تهران هستند؛ نهادی قدیمی در عرصه سیاسی ایران که البته در این انتخابات به صورت تلویحی از «علی اکبر ولایتی حمایت کرد». باید توجه کرد که در کابینه، گاه وزن سیاسی افراد بر سمت آن‌ها می‌چربد؛ به‌عنوان نمونه، اگرچه وزیر دادگستری ایران اختیارات زیادی ندارد و حتی «غلامحسین الهام»، وزیر اسبق دادگستری ایران را با عبارت «حمال الوایح» توصیف کرده بود، ولی اصل حضور مصطفی پورمحمدی در کابینه حسن روحانی مهم‌تر از جایگاه اوست. 

دیروز در ساعات پایانی روز اعلام شد که «محمد نهاوندیان»، رییس اتاق بازرگانی ایران به‌عنوان رییس دفتر حسن روحانی انتخاب شده است. او نیز از چهره‌های نزدیک به علی لاریجانی محسوب می‌شود. نهاوندیان تیم اقتصادی وابسته به حزب موتلفه را در اتاق بازرگانی ایران سرپرستی و هدایت می‌کرد. حضور نهاوندیان به شکلی قوی‌ وزن اصول‌گرایان را در کابینه حسن روحانی افزایش می‌دهد، به‌ویژه این‌که او یکی از مناصب حساس دولت را در اختیار گرفته است. 

دیگر سمت بحث‌برانگیز این روزها، وزارت اطلاعات بود که سرانجام «محمود علوی» برای تصدی این سمت معرفی شد. وی عضو مجلس خبرگان رهبری ایران است ولی سمت رسمی پیشین او، نمایندگی علی خامنه‌ای در ارتش بوده است. علوی سال 79 از سوی «علی خامنه‌ای» این حکم را دریافت کرد. وی 30 تیر 88 از سوی خامنه‌ای برکنار شد. برخی گمانه‌زنی کرده بودند که علت برکناری وی به حمایتش از کاندیدای اصلاح طلبان باز می‌گشت. با این حال تاکنون گزارش دقیقی درباره این ماجرا منتشر نشده است. نکته جالب توجه این‌ است که او در انتخابات مجلس ایران در اسفندماه سال 90 از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شد. با توجه به این‌که معرفی وزیر اطلاعات باید با توافق و اعلام رضایت رهبر ایران انجام شود، هنوز مشخص نیست به چه دلیل علی خامنه‌ای وی را در سال 88 برکنار کرد و «احمد جنتی» نیز باوجود رایزنی‌های بسیار در سال 90، حاضر نشد صلاحیت وی را برای حضور در مجلس تایید کند، ولی اکنون صلاحیت او برای وزارت اطلاعات مورد تایید قرار گرفته است. 

در حال حاضر در کابینه حسن روحانی، افزون بر «اسحاق جهانگیری» که به‌عنوان معاون اول رییس جمهور معرفی شد، چهره‌هایی چون «محمدجواد ظریف»(وزیر امور خارجه)، «محمدعلی نجفی»(وزیر آموزش و پرورش)، «بیژن نامدار زنگنه»(وزیر نفت)، «حسین دهقان»(وزیر دفاع)، «جعفر میلی‌منفرد»(وزیر علوم)، «محمدرضا نعمت‌زاده‌«(وزیر صنعت، معدن و تجارت)، «محمود واعظی»(وزیر ارتباطات)، «محمود حجتی»(وزیر کشاورزی)، «عباس آخوندی»(وزیر راه‌وشهرسازی) و «علی ربیعی»(وزیر کار، تعاون و رفاه) نیز به‌عنوان چهره‌های مطلوب و تقریبا هواداران اصلاح‌طلب او شناخته می‌شوند. برخی از این چهره‌ها البته مخالفان جدی‌ای در مجلس دارند و مشخص نیست که بتوانند به راحتی رای اعتماد بگیرند. در چنین وضعیتی پای همکاری علی لاریجانی و فراکسیون سیاسی تحت نظرش در مجلس به میان می‌آید؛ فراکسیونی که بیش‌تر نمایندگان اصول‌گرا در آن عضو هستند و در صورت حمایت یکپارچه از یک وزیر، می‌توانند رای اعتماد او را تضمین کنند. 

دیگر اعضای کابینه حسن روحانی عبارتند از: «علی جنتی»(وزیر فرهنگ و ارشاد)، «علی طیب‌نیا» (وزیر اقتصاد و دارایی)، «حمید چیت‌چیان» (وزیر نیرو)، «مسعود سلطانی‌فر» (وزیر ورزش و جوانان) و «سیدحسن هاشمی» (وزیر بهداشت).