ملکه مصری ایران درگذشت

در حالی که مصر شاهد انقلاب دیگری است، خاطره ای از دوران گذشته ناگهان زنده شده است.

فوزیه همسر اول محمد رضا پهلوی سه شنبه در سن ۹۱ سالگی در اسکندریه درگذشت. او خواهر و دختر آخرین پادشاهان مصر بود. ازدواج پر ماجرایش با شاه آینده ایران در ۱۹۳۹ ظاهرا بر اساس عشق و علاقه نبود بلکه پدران آنها قصد داشتند با وصلت فرزندانشان روابط دو کشور را نزدیکتر کنند.

فوزیه و محمد رضا فقط نه سال همدیگر را تحمل کردند. گفته می شد خانواده شاه او را زیاد تحویل نمی گرفتند و بشدت در تهران احساس تنهایی می کرد. تنها فرزندشان شهناز مدتی همسر اردشیر زاهدی آخرین سفیر ایران در واشنگتن بود.

در قاهره تلاش کردم با اطرافیان فوزیه تماس بگیرم و با او مصاحبه کنم ولی کسی از او خبری نداشت و حتی نمی دانستند هنوز زنده است. فراموش شده بود.

یک روز دکتر مصطفی اللباد کارشناس فارسی زبان و مدیر مرکز تحقیقاتی الشرق دعوتم کرد برویم به کافه حریه، یکی از قدیمی ترین کافه های قاهره در مرکز شهر. بعد از نوشیدن یکی دو آبجو محلی گفت بیا چیزی نشانت بدهم.

رفتیم بیرون و گفت روبرو را ببین. آنطرف خیابان مغازه ای بود با تابلوی آبی بزرگ «المصبغة الایرانیه» - یعنی لباسشویی ایرانی. ذوق کردم. رفتیم داخل و خانمی پشت میز نشسته بود. پرسیدم شما ایرانی هستید؟ گفت چطور مگه؟‌ گفتم خب اسم مغازه را دیدم و چون ایرانی هستم کنجکاو شدم. خندید گفت ما ایرانی نیستیم. سالی که محمد رضا و فوزیه ازدواج کردند پدرم به افتخار آنها اسم مغازه اش را «الایرانیه» گذاشت.

با گذشت زمان و حوادث سیاسی مختلف تابلو مغازه را عوض نکرده اند.  

پس از سقوط نظام سلطنتی و روی کار آمدن افسران انقلابی به رهبری جمال عبدالناصر، ایران و مصر در قطب های مخالف قرار گرفتند. در دوران جنگ سرد ایران تحت نفوذ آمریکا بود و مصر در مدار شوروی. اما در دهه ۱۹۷۰ انور سادات به سمت غرب تغییر گرایش داد و روابط دوباره دوستانه شد. با چند مصری که صحبت کردم گفتند به خاطر دارند شاه چند دستگاه اتوبوس به مصر تحویل داد - با پلاکی که رویش نوشته ای بود به این مضمون «هدیه دولت ایران به مردم مصر».

زمانی که شاه و خانواده اش یک ماه قبل از انقلاب ۱۹۷۹ ایران را ترک کردند یکی از معدود کشورهایی که حاضر به پذیرفتن آنها شد مصر بود. سرانجام پس از یک سال و اندی دربدری،  محمد رضا درگذشت و او را در مسجد الرفاعی قاهره به خاک سپردند.  

مراسم خاکسپاری فوزیه چهارشنبه در اسکندریه برگذارمی شود. ولی مردم مصر فکرهای مهمتری در سر دارند.