گلستان جاسوسی

اِد سنودن کفر رؤسای سابقش در سازمان امنیت ملی آمریکا National Security Agency - NSA را درآورده. عصبانیت آنها قابل درک است چون اسناد فوق سری ای که سنودن در اختیار روزنامه گاردین قرار داده برنامه های این سازمان در جمع آوری اطلاعات تلفنی، اینترنتی و ... در سراسر دنیا را تا حد زیادی بر ملا کرده است.

در تشکیلات عریض و طویل اطلاعاتی آمریکا، NSA یکی از سری ترین سازمانها محسوب می شود. سالها حتی وجودش تایید نمی شد و به شوخی می گفتند NSA مخفف "No Such Agency" است. اما وقتی ساختمان مرکزی آن در فورت مید واقع در ایالت مری لند ۱۸،۰۰۰ جای پارکینگ دارد و در چندین کشور منجمله انگلیس و استرالیا فعالیت می کند، مخفی نگاه داشتن آن امکان پذیر نبود.

حتی قبل از آنکه سنودن راز برنامه موسوم به Prism یا منشور را به جهانیان اعلام کند، میزان گردآوری اطلاعات الکترونیکی توسط NSA به حدی بوده که چند سال پیش شرکت برق منطقه ای قادر به تحویل برق کافی به مجموعه عظیم کامپیوترها و سایر دستگاههای الکترونیکی آن در فورت مید نبوده و این سازمان مجبور شده در ایالت های دیگر واحدهای جدیدی ایجاد کند. آن طور که از نامش می توان حدس زد،  مرکز دو میلیارد دلاری امنیت سایبری این سازمان Comprehensive National Cyber-security Initiative (CNCI) Data Center که قرار است در سپتامبر امسال در نزدیکی سالت لیک سیتی در ایالت یوتا افتتاح شود یکی از عاملان مهم اجرای برنامه  Prism خواهد بود.

آمار و ارقام در مورد جمع آوری اطلاعات توسط این سازمان سرسام آور است. بر اساس اسنادی که سنودن به گاردین داده، NSA در چهارچوب برنامه Prism فقط در ماه مارچ امسال ۹۷ میلیارد قطعه اطلاعاتی از شبکه های کامپیوتری در سراسر جهان جمع آوری کرده که بیشترین آنها از ایران (۱۴ میلیارد قطعه) بوده است.

و تازه این بخشی از فعالیت های یک سازمان است. سازمان سیا هم کار خودش را می کند، همراه با چندین سازمان اطلاعاتی دیگر. و فقط آمریکایی ها هم که نیستند. اروپایی ها، اسرائیلی ها، استرالیایی ها و ژاپنی ها هم برای خودشان مشغولند. و از آنطرف چینی ها. و هندی ها. روس ها. و البته جمهوری اسلامی. خلاصه تمام دولت های جهان دائم دارند تحت عنوان امنیت ملی خروار خروار اطلاعات جمع می کنند.

برای ما ایرانی ها که ذاتاً به تئوری توطعه اعتقاد داریم و جاسوسی را امری عادی و فراگیر می دانیم، افشاگری های  اخیر در مورد NSA و دسترسی احتمالی آن به اطلاعات سایبری صدها میلیون کاربر فیسبوک و گوگل و مایکروسافت و اپل و اسکایپ و... خبر تازه یا عجیبی نیست. واکنش ما این است که خوب واضح است تمام فعالیت های آنلاین ما تحت نظر سازمان های جاسوسی قرار دارد و حرف زدن در مورد دفاع از حریم خصوصی بویژه در اینترنت خنده دار است.

اما برای افرادی مانند بردلی منینگ و جولین آسانژ و حالا اِد سنودن، دسترسی دولت ها به حریم خصوصی شهروندان و گستردگی فعالیت های سری و جاسوسی آنها امری طبیعی یا قابل قبول نیست. آنها در جوامعی بزرگ شده اند که مردم دارای حق و حقوق اساسی هستند و مبارزه شهروندان علیه قدرتِ بیش از اندازه ی دولت و زیاده روی های آن سابقه طولانی دارد.

مطابق قوانین موجود، منینگ، آسانژ و سنودن بخاطر افشای اسناد سری خلاف کارند و دولت آمریکا سعی خواهد کرد آنها را به اشد مجازات برساند. بسیاری عقیده دارند که آنها خائنند و مبارزه علیه تروریزم را بطور جدی تضعیف کرده اند. اما شکی نیست که در افتادن یک تنه و جنجالی آنها با دولت، مردم را به فکر واداشته و میزان کنترل و نظارت بر فعالیت سازمان های اطلاعاتی و امنیتی را به طور جدی زیر سوال برده. اکنون یکی از مهمترین بحث هایی که در گرفته این است که در عصر اینترنت جاسوسی الکترونیکی تا چه حد مجاز است و حریم خصوصی شهروندان را چگونه می شود حفظ کرد؟ 

علاوه بر این تقریباً هر هفته می شنویم که چین یا ایران یا کره شمالی بانک های اطلاعاتی مراکز دولتی، نظامی یا آموزشی آمریکا را هک کرده اند. و یا شرکت های بزرگ را مورد حمله سایبری قرار داده اند. مدتی برایم عجیب بود که با وجود این حملات گسترده چرا آمریکا و دیگر کشورهای غربی علیه پکن واکنش شدیدی نشان نمی دهند و رسماً از طریق دیپلماتیک اعتراص نمی کنند و حتی این موضوع را در مذاکرات سران یا در شورای امنیت مطرح نمی سازند؟ تا اینکه دو زاری ام افتاد که خوب آمریکا و متحدانش هم دارند همین کارها را می کنند و با داشتن تکنولوژی برتر مدام دارند به مراکز دولتی و نظامی و مالیِ رقبا و حتی رفقای خود سرک می کشند و اطلاعات جمع می کنند.

این همه اطلاعات سری به چه درد می خورد؟ واقعاً برای حفظ امنیت لازم است؟ نظم جهانی بدون این بازی های جاسوسی بهم می خورد؟ آیا دموکراسی برای بقای خود به مخفی کاری -- آن هم در این حد گسترده -- نیاز دارد؟ آیا فعالیت سایبریِ دستگاه های جاسوسی از کنترل خارج نشده است؟ آیا این نظام بی در و پیکر امنیتی بشریت را به سوی تردید و بدبینی متقابل نمی برد؟ آیا خوشبینی ای که اینترنت در مورد تفاهم جهانی و نزدیک تر شدن انسان ها از طریق تبادل آزاد اطلاعات ایجاد کرده به طور جدی کمرنگ نشده؟

صدای دوستان ایرانی را می شونم که «ای بابا... چقدر ساده ای. افکار رمانتیک و ایده آلیستی را بریز دور. توی چاله ی عمیق دستگاه های امنیتی افتاده ایم و امیدی به بیرون آمدن نیست. فکر می کنی کارهایی که امروز برای جاسوسی می کنند خیلی وحشتناک است؟ نمی دانی در چند سال آینده چه خوابی برای ما دیده اند. الان تکنولوژی به حدی پیشرفت کرده که می توانند کامپیوترهای اورگانیک بسازند. یعنی چی؟ یعنی به جای چیپ های مصنوعی می توانند مولکول و سلول های طبیعی را برای پروسه اطلاعات بکار بگیرند و این در تکنولوژی کامپیوتری انقلاب بزرگی ایجاد خواهد کرد. فکرش را بکن... در آینده نه چندان دور می توانند ساختار ژنتیکی دانه های گل های بومی ایران را تغییر دهند بگونه ای که وقتی رشد می کنند، از نظر ظاهری با گل های دیگر فرقی نخواهند داشت اما در واقع گلبرگ ها مثل دیش های ماهواره ای فرستنده و گیرنده اطلاعات صوتی و تصویری می شوند و برگ ها مثل پروسِسور و هارد دیسک کامپیوتر عمل می کنند. انرژی لازم هم البته از طریق نور آفتاب و آب و خاک تامین خواهد شد. هر وقت رهبر عالی قدر یا فلان  سردار سپاه یا بهمان مهندس هسته ای یا هر کس دیگه ای دهانش را در شعاع ۱۰۰ متری این گل و گیاه ها باز کند آهنگ صوتی اش مثل اثر انگشت تشخیص داده می شود و در عرض چند ثانیه صدا و تصویر به آن طرف دنیا مخابره خواهد شد. خوشت آمد؟ حالا برو برای همین یک ذره حریم خصوصی ای که داری خدا را شکر کن.» 

❊ مطالب ذکر شده در مورد NSA از ویکیپدیا نقل شده است.