خداحافظی غریب با آقای ورزش و مردم

پیام یونسی‌پور

«بهرام شفیع»، گزارش‏گر و مجری برنامه‌‌های ورزشی صداوسیما سه‌شنبه شب براثر سکته قلبی در سن ۶۲ سالگی درگذشت.

آن‌چه در مورد او طی سال‌های اخیر می‌دانیم، در کلماتی محدود خلاصه می‌شوند که هریک از آن ها، بخشی از زندگی او است؛ «ورزش و مردم»، «بازنشسته»، «ایثارگری» و «فدراسیون هاکی».

شفیع متولد ۱۳۳۵ بود. از سال ۱۳۶۱ وارد صداوسیما شد و از دو سال قبل به دلیل بازنشستگی، باید هم صداوسیما را ترک می‌کرد و هم دست از ریاست فدراسیون هاکی می‌کشید. او تنها مجری صداوسیما بود که بر کرسی ریاست یک فدراسیون ورزشی تکیه زد و باز هم در صداوسیما باقی ماند. آن‌چه او را از خطر کنار گذاشته شدن به دلیل تصویب «قانون بازنشستگی» مصون می‌داشت، حکم ایثارگری‌اش از دوران جنگ بود.

اما آن‌چه شاید در مورد بهرام شفیع کم تر می دانیم، این است که او خواهرزاده «خدیجه ثقفی»، همسر روح‌الله خمینی بود. هرگز نسبت خانوادگی‌ خود را با نخستین رهبر جمهوری اسلامی فاش نکرد و در مصاحبه‌های معدود و محدودی که با رسانه‌ها داشت هم از پاسخ گویی به این سوال با چنین پاسخی فرار می‌کرد: «لطفا نه در موردش بپرسید و نه بنویسید.»
شاید هم در تناسب با آن‌چه توقع می‌رفت، از نسبت خانوادگی‌ خود بهره‌ای نبرد.
او در سال ۱۳۶۰ به عنوان ستون نویس در «کیهان» و صفحه ورزشی‌ این روزنامه مشغول به کار شد بدون حقوق ثابت و فقط به عنوان خبرنگار و نویسنده آزاد.

سال‌ها بعد در مورد چگونگی ورودش به صداوسیما، از همان سال‌ها یاد می کرد: «ما همیشه در خانه‌مان کیهان داشتیم؛ هم به این دلیل که اخبار سیاسی و روز را دنبال می‌کردیم، هم برای مطالبی که گه‏گداری من در آن می‌نوشتم. یکی از شب‌ها مادر و خاله ام در خانه ما روی یکی از صفحات کیهان، سبزی پاك می كردند. چشم‏شان خورده بود به روزنامه ای زیر گل و سبزی‌ها؛ آگهی آزمون صداوسيما بود. به من گفتند تو كه همه چيز را بلند بلند می‌خوانی، صدای خوبی هم داری، فوتبال و ورزش هم که خوب می‌فهمی، برو امتحان بده. نگاه كردم، ديدم فردای آن روز مهلت نام نویسی تمام می‌شود. مداركم را جمع كردم و فرستادم.»

سال ۱۳۶۱آزمون ورودی صداوسیما در مدرسه پسرانه «البرز» تهران برگزار شد و دو نفر از میان بیش از سه هزار نفر انتخاب شدند؛ «قاسم افشار» و بهرام شفیع. اولی اردیبهشت ماه امسال و در ۶۶ سالگی با دنیا خداحافظی کرد و دومی همین سه‌شنبه مثل همکارش با سکته قلبی درگذشت.

شفیع البته مدعی بود در قبولی‌ خود به عنوان یکی از دو گزارش‏گر صداوسیما، سفارشی از مقامات بالا نداشته است: «از ما تست صدا و فن بیان گرفتند. چند سوال فنی در مورد رشته‌های ورزشی هم پرسیدند و خدا را شکر، من قبول شدم.»

بسیاری او را به اشتباه بنیان‏گذار برنامه «ورزش و مردم» می‌دانند. ورزش و مردم را اما «مجید وارث» اسفندماه سال ۱۳۵۸ راه انداخت. نام این برنامه را هم «وارطان آنتانسیان»، کارگردان و مستندساز انتخاب کرده بود. اما پس از آن که وارث از صداوسیما به دلیل استفاده از کلمه «ملاخور» در حین گزارش اخراج شد، بهرام شفیع جای او را در ورزش و مردم گرفت؛ یعنی از سال ۱۳۶۴ او متولی برنامه‌ای شد که با نام و چهره و هویتش گره خورد.

ورزش و مردم بیش از 30 سال یک شنبه شب‌ها روی آنتن صداوسیما می‌رفت. اما به دلیل فشارهایی که برای بهبود کیفیت برنامه روی بهرام شفیع وارد می‌شد و همین طور تغییر کنداکتور(جدول پخش برنامه ها) شبکه اول، سرانجام زمان اجرا و پخش این برنامه به صبح جمعه رفت.

بهرام شفیع تهیه کننده و مجری ورزش و مردم، در نخستین اجرای صبح‏گاهی خود گفته بود: «دیگر دانش‌آموزان و دانشجویان و کارمندانی که عاشق این برنامه هستند، نباید تا پاسی از شب بیدار بمانند و فردا خسته به مدرسه و دانشگاه یا اداره بروند.»

دیگر فاکتور گم شده در مورد او این است که سال‌های قبل از انقلاب وارد «دانشگاه علم و صنعت» شده اما بعد از «انقلاب فرهنگی» و تعطیلی دانشگاه‌ها، مدتی از دانشگاه دور مانده بود. وقتی دوباره سراغ تحصیل رفت که به میان‏سالی رسیده بود. او کارشناسی علوم سیاسی‌ از «دانشگاه آزاد» گرفت اما مدرک کارشناسی ارشدش از «اتحادیه رادیو تلویزیونی آسیا-اقیانوسیه» (ABU) در رشته تهیه‌کنندگی و گزارش‎گری بود.

همیشه با افتخار از مدارسی که در آن تحصیل کرده بود حرف می‌زد: «دانش‌آموخته مدرسهٔ "برزویه" و دبیرستان "علوی" هستم.»
اما در برخورد با گزارش‏گران تازه وارد و جوان، افتاده‌ترین بود.

مرگش در ۶۲ سالگی همه را شوکه کرد. در حالی که روز قبل برای فدراسیون هاکی جلسه آخر هفته را تدارک می‌دید، روز سه‌شنبه ناخوش شد، به بیمارستان رفت، بستری شد و فوت کرد.