قانون Fair play در شرایط تساوی چیست؟

تمام راه های صعود از گروه مرگ را بارها روی کاغذ محاسبه کرده ایم. از این که ببریم و بدون هیچ دغدغه ای به مرحله بعد برسیم، مساوی کنیم و کارمان به اماها و اگرها بکشد، یا ببازیم و همه چیز تمام شود.

داستان تساوی ایران و پرتغال، عجیب و متفاوت است. ممکن است برای پیدا کردن تیم صعود کننده، چند ساعتی فدراسیون جهانی هم گرفته شود.

ایران با سه امتیاز در تعقیب پرتغال و اسپانیا 4 امتیازی است. اسپانیا با 4 گل زده و سه گل خورده در صدر نشسته، پرتغال هم با همین تعداد گل زده و خورده تیم دوم است و ایران با یک گل زده، یک گل خورده و سه امتیاز روی سکوی سوم قرار دارد.

ایران با تساوی بدون گل مقابل پرتغال یا حتی تساوی با نتیجه های یک بر یک و دو بر دو، به برد مراکش مقابل اسپانیا با تفاضل گل بیش از یک گل نیاز خواهد داشت. یعنی اگر ایران با نتیجه یک بر یک مقابل پرتغال از زمین بیرون بیاید، مراکش باید (برای صعود ایران) با حساب دو بر صفر اسپانیا را شکست دهد.

دلیلش به قوانین فیفا برای صعود تیم ها مرتبط است. برخلاف یوفا (کنفدراسیون فوتبال اروپا) و همین طور کنفدراسیون فوتبال آسیا، فدراسیون جهانی فوتبال از قانون «برنده در بازی رودررو» استفاده نمی کند. این قانون بدین معنی است که در شرایط برابر شدن امتیازات دو تیم، تیمی که در بازی رودررو پیروز شده به مرحله بعد صعود می کند. اگر فیفا از این قانون پیروی می کرد، در صورت تساوی ایران و پرتغال و شکست اسپانیا از مراکش و رسیدن به امتیاز چهار، اسپانیا به دلیل پیروزی مقابل ایران به مرحله بعد صعود می کرد. اما این قانون، در فیفا مورد پذیرش قرار نگرفته است.

بنابراین، هنوز تیم صعود کننده، براساس تفاضل گل مشخص می شود. اگر تفاضل گل دو تیم برابر بود، تیمی که گل زده بیشتری داشته باشد صعود خواهد کرد. به این ترتیب تساوی بدون گل یا تساوی یک بر یک و دو بر دو ایران و شکست با اختلاف یک گل اسپانیا مقابل مراکش، ما را به دلیل گل زده کمتر حذف می کند.

اما اگر بازی ایران و پرتغال به تساوی سه بر سه برسد و اسپانیا هم در بازی رودررو مقابل مراکش با یک گل شکست بخورد، آن وقت تیم ملی ایران هم در امتیاز، هم در تفاضل گل و هم در گل های زده با اسپانیا برابر خواهد شد. در این وضعیت، فدراسیون جهانی فوتبال از قانون جدید fair play یا همان بازی جوانمردانه استفاده خواهد کرد.

تا سال 2005 قانون «قرعه» برای چنین وضعیتی اجرا می شد. یعنی مسئولین برگزار کننده مسابقه، در حضور سرپرست دو تیم، قرعه کشی می کردند تا تیم صعود کننده مشخص شود. اما براساس قوانین جدید، تیمی که کارت زرد و قرمز کمتری دریافت کرده باشد اولویت صعود به مرحله بعدی خواهد بود. در صورتی که حتی کارت های زرد و قرمز هم برابر شوند، تعداد خطاهایی که دو تیم در مسابقات قبلی انجام داده اند بررسی می شود. در صورت برابری این دو (که تقریبا محال و نزدیک به صفر است) گزارش های داوران، در مورد عملکرد رفتاری بازیکنان در زمین مورد بررسی قرار می گیرد.

این، شاید عجیب ترین معادله برای صعود یک تیم باشد؛ تیمی که خطای کمتری کرده یا کارت زرد و قرمز نگرفته، محق تر است.