سیامک پورشریف؛ سینمای سانسور شده آینه‌ای از ایران است

جشنواره فیلم‌های ایرانی در کلن

محمد تنگستانی

جشنواره  فیلم‌های ایرانی در شهر کلن آلمان از هفدهم تا بیست‌ویکم می ۱۳ فیلم سینمایی را به نمایش می‌گذارد. در این جشنواره فیلم‌هایی مانند «خوک» ساخته مانی حقیقی، «اسرافیل» ساخته آیدا پناهنده و «لرد» ساخته محمد رسولوف» به زبان فارسی و زیرنویس آلمانی نمایش داده می‌شود. با وجود سانسور  و عدم آزادی بازیگران زن در نحوه پوشش، سینمای ایران در یک دهه گذشته با حضور افرادی مانند «گلشیفه فراهانی»، «جعفر پناهی» و  «اصغر فرهادی» در جهان مخاطبین زیادی پیدا کرده است. در این جشنواره سینمایی که با کمک وزارت خارجه آلمان و بخش خصوصی برگزار شده است «مجید برزگر» به عنوان دبیر جشنواره فعالیت داشته است. ما در ایران‌وایر با تعدادی از سینماگران شرکت کننده در این رویداد هنری  گفت‌وگو کرده‌ایم و به موضوع زن و واقعیت‌های اجتماعی و بازتاب آن در سینمای ایران پرداخته‌ایم. در ادامه گفت‌وگوی ایران‌وایر با «سیامک پورشریف» برگزار کننده این جشنواره را می‌خوانید. آقای پورشریف شصت سال پیش در تهران زاده شد و تا کنون ۵ دوره فسیتوال سینمای ایران در آلمان را برگزار کرده است.

سیامک پورشریف در خصوص این جشنوراه می‌گوید:

«این پنجمین دوره فستیوال فیلم‌های ایرانی است با این تفاوت که ما از یک جشنواره به این معنی که فقط فیلم‌ها را اکران می‌کردیم آن را به یک فستیوال تبدیل کرده‌ایم. یعنی برخلاف سال‌های گذشته امسال ما یک هیات داوران داریم که از هفت سینماگر ایرانی و خارجی تشکیل شده است. رئیس هیات داوران، مهمترین فیلم‌بردار سینمای آلمان به نام آقای «Thomas Mauch» است.

در این فستیوال برخلاف سال‌های گذشته فیلم مستند وجود ندارد و برای فیلم‌های مستند تصمیم گرفته‌ایم فستیوالی جداگانه برگزار کنیم. در ماه‌های آینده برای اولین بار در آلمان فستیوال فیلم‌های مستند ایرانی برگزار خواهد شد. در جشنواره فیلم‌های مستند سعی می‌کنیم تخصصی‌تر به سینمای مستند بپردازیم. سینمای مستند ایران به دلایل خاص سیاسی و اجتماعی جایگاه خاصی دارد. درست است که سینمای مستند در جهان سینمایی مهجور است اما در ایران این مهجور بودن در اقلیت بیشتری واقع شده است. برای همین ما می‌خواهیم به این موضوع بیشتر بپردازیم و فضایی برای عرضه و معرفی فیلم‌ها و فیلم‌سازان مستند ایرانی در اروپا باز کنیم. یکی از انتقاداتی که به جشنواره‌های سینمایی وارد است، یکی کردن فیلم‌های مستند و سینمایی با هم است و ما سعی کرده‌ایم به این موضوع اهمیت بدهیم. فیلم‌سازان مستندِ نامداری هستند که به دلیل محدودیت ظرفیت در جشنواره‌ها امکان حضور ندارد و ما به حضور و عرضه آثارشان اهمیت می‌دهیم. ما تلاش کرده‌ایم با زیرنویس کردن فیلم‌ها به زبان آلمانی، امسال جامعه فرهنگی آلمان را بیشتر به سمت هنر و سینمای ایران دعوت کنیم و این دعوت، با همکاری سینمای «اودئون» صورت گرفته است و تمامی فیلم‌ها در این سالن قدیمی و با اهمیت شهر کلن برگزار می‌شود. با تمام سختی‌ها نود درصد فیلم‌ها را با زیرنویس آلمانی به نمایش می‌گذاریم. آن ده درصد هم به دلایل فنی که از طرف فیلم‌ساز یا تهیه‌ کننده بود صورت نگرفت.

سیزده فیلم به نمایش گذاشته شده به مشکلات و معضلات اجتماعی می‌پردازند. برخلاف باور برخی از سینما‌گران، ایران سینمایی مستقل ندارد و همه فیلم‌های ساخته و به نمایش گذاشته شده، باید از تیغ سانسور بگذرند. فیلم‌های سینمایی و اجتماعی که در این جشنوراه به نمایش گذاشته می‌شوند، نمی‌توانند واقعیت اجتماع خودشان باشند. هدف و مخاطب شما معرفی سینما و جامعه ایران به آلمانی‌هاست در حالی که شما دارید جامعه‌ای سانسور شده را به نمایش می‌گذارید.

ـ اینکه در ایران سانسور و سازمان‌ها و نهاد‌های سانسور کننده وجود دارد، اتفاقی عمومی است. همه می‌دانند که ایران از لحاظ سانسور و عدم آزادی بیان متاسفانه در صدر جدول است. خود سینماگران و سیستم حاکم بر ایران هم سانسور را مطرح می‌کنند و می‌گویند سانسور وجود دارد. در ایران خط‌ قرمز‌هایی وجود دارد و این‌ خط قرمزها برای  سینماگران بیشتر است. اینکه سینماگران بتوانند این خط قرمزها را رعایت کنند و حرف‌های‌شان را هم بزنند به اشتباه به خلاقیت معنی شده است. یعنی سینماگران ایرانی با رعایت خط‌ قرمز‌ها خلق هنر می‌کنند. اینکه چه اتفاقاتی در ایران می‌افتد را با رعایت خط قرمزها می‌شود بیان کرد اما «چه باید کرد» را نمی‌شود مطرح و به نمایش گذاشت. فیلم‌های اجتماعی دو وظیفه دارند یک جامعه چگونه است و دو با این جامعه چه باید کرد. خوب در سینمای ایران در بخش اول سانسوری وجود ندارد و در بخش دوم است که ما با سانسور مواجه می‌شویم. ما هم به عنوان برگزارکننده، با این موضوع برخورد می‌کنیم. به مخاطب آلمانی می‌گوییم خوب این واقعیت سینمای اجتماعی ایران است. شما تصور کنید به این دلیل که سانسور وجود دارد و بخش دوم یعنی «چه باید کرد» حذف شده است بیاییم بگوییم خوب ما هم این ژانر مهم سینمایی را حذف می‌کنیم. سینمای سانسور شده حاضر آینه جامعه ایران است.