کارگرهای افغانستانی در شرکت‏های زیرمجموعه شهرداری

کرج- پروین میلانی، شهروند خبرنگار

چندی پیش وقتی در یکی از خیابان های شهر تهران از کنار دو رفتگر شهرداری رد می شدم، متوجه زبان یکی از آن ها شدم که نشان می داد از افغانستان است. روی لباس او آرم یکی از شرکت های خصوصی طرف قرارداد شهرداری تهران توجه من را جلب کرد. از آن جایی که اولین باری بود یک افغانستانی را در این لباس می دیدم، کنجکاو شدم و پس از آن بیش تر از پیش به چهره کارگرهای خدماتی زیر مجموعه شهرداری دقت کردم. حالا متوجه شده ام مدتی است که کارگران افغان زیادی در این مشاغل مشغول به کار هستند؛ از رفتگران کوچه و خیابان ها گرفته تا باغبان های پارک ها و یا کارگران همراه ماشین های حمل زباله.

افزایش تعداد کارگران افغان در مشاغل خدماتی زیر مجموعه شهرداری تهران باعث شد که در این خصوص کنجکاوی بیش تری به خرج دهم. از یکی از این کارگرها که در مسیر روزانه کارم با او برخورد داشتم، ماجرا را پی گیر شدم اما او مایل به حرف زدن در این خصوص نبود و یا شاید از حرف زدن در این خصوص منع شده بود.

حرف نزدن او اما کنجکاوی مرا بیش تر کرد تا تلاش کنم از دیگر کارگرهای افغان مشغول به کارهای خدمات شهری زیر مجموعه شهرداری پی گیر این موضوع شوم. مدتی گذشت تا در نهایت یکی از آن ها که در پارک بزرگی در مرکز شهر تهران مشغول به کار است، با روی باز پذیرفت که با من در این خصوص صحبت کند.

«محمد» که کار روزانه اش آبیاری چمن ها و درختان این پارک است، می گوید از شغل خود راضی است چرا که از تمام کارهای ساختمانی که پیش از این انجام می داد، کاری آسان تر و کم زحمت تر دارد. او با ذوق از سر و کار داشتن روزانه با گل و گیاه می گوید و از چرت زدن های روزانه و دل‎چسب خود زیر سایه درختان پارک؛ اتفاقی که در زمان کارگری بر روی ساختمان ها به معنی اخراجش از کار بود.

وقتی از او در مورد دیگر شرایط کارش و بحث استخدام و بیمه می پرسم، این طور جواب می دهد: «به نظرت اگر قرار بر بیمه کردن بود، من را انتخاب می کردند؟ او می گوید ما را استخدام می کنند تا هر موقع که بخواهند، بتوانند اخراج‏مان کنند. هزینه بیمه هم بر گردنشان نیست و این سود خوبی است برای آن ها. البته فرصتی مناسب برای من و هم‎وطنانم است که به سختی برایمان کار پیدا می شود تا از این طریق شغلی داشته باشیم که از درآمدش خرج و مخارج خود و خانواده هایمان را بپردازیم.

از او خواستم که یکی از مسوولان شرکتی که برای آن ها کار می کند را معرفی کند تا نظرات شرکت های خصوصی را نیز در این خصوص بدانم. شماره یکی از مدیران این شرکت را از او گرفتم و عصر همان روز، بعد از چندین تماس و ارسال پیامک، بالاخره تلفنم را جواب داد و راضی شد جواب چند تا از سوال هایم را در این خصوص بدهد.

او که گویا این روزها خیلی سرش شلوغ است و مدام با اطرافیان و تلفن های دیگر دفترش مشغول صحبت بود، در خصوص دلیل به کارگیری کارگران افغان در شرکت خود این طور جواب داد: «کارگرهای ایرانی کم کار می کنند و انتظاراتشان بالا است. آن ها حقوق بالا می خواهند و مدام هم از زیر کار در می روند. کارگرهای افغان اما کارشان را بهتر انجام می دهند.»

وقتی از او در خصوص دلیل حقوق پایین ترشان نسبت به کارگران ایرانی و یا وضعیت بیمه و استخدام‏شان می پرسم، تنها به این جواب اکتفا می کند: «مهم این است که خودشان راضی هستند.»

افزایش روزانه به کارگیری کارگرهای افغان در برخی از مشاغل خدماتی زیر مجموعه شهرداری توسط شرکت های خصوصی در حالی است که طبق ماده 120 قانون کار، اتباع بیگانه نمی توانند در ایران مشغول به کار شوند مگر آن که اولا دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و ثانیا مطابق قوانین و آیین نامه های مربوطه، پروانه کار دریافت کنند؛ شرایطی که خیلی از آن ها ندارند. همین موضوع سبب شده است که برخی شرکت های خدماتی از آن سوء استفاده کنند و با به کارگیری کارگرهای افغان با حقوق های پایین، بدون استخدام و یا عقد قرارداد و فرار از پرداخت هزینه های بیمه، سود بیش تری به جیب بزنند.