بیکاری در مرز، دست فروشی عطر تقلبی در مرکز

یزد-زهره خسروانی، شهروند خبرنگار

دست‏فروشی یکی از پدیده هایی است که در بازار کار ایران به شدت جا افتاده است و دیگر بخشی تاثیرگذار از این بازار شده است به طوری که بخشی از مردم، روزانه و یا در طول هفته اکثر مایحتاج مورد نیاز خود را از همین دست‎فروشی ها خریداری می کنند.

اما یک نوع خاص از دست‎فروشی که در سال های اخیر و به ویژه در زمان تحریم ها، بازار خوبی را به دست آورده، متعلق به جوانان مرز نشینی است که بساط ادکلن های های تقلبی و ارزان خود را در گوشه و کنار خیابان های شهرهای مختلف ایران پهن کرده اند. آن ها ادکلن هایی با برچسب برندهای معروف دنیا، آن هم با قیمت های بسیار ارزان و باورنکردنی می فروشند.

کافی است از منزل خارج شویم تا در پیاده روها، اتوبوس‌های درون شهری، سر چهارراه ها، کنار پاساژها و بسیاری اماکن دیگر جوانانی با لباس های محلی کردی و یا دیگر قوم های اکثرا مرزنشین را ببینیم که بساط ادکلن های مختلف خود را پهن کرده اند و درحال کسب درآمد هستند.

بی‎کاری جوانان استان های مرزنشین، دسترسی آسان آن ها به این ادکلن های تقلبی در مرزهای غربی کشور و البته بازار خوب فروش این محصولات ارزان در هیاهوی فروشگاه های عطرها و ادکلن های چند صد هزارتومانی و میلیونی موجب شده است که آن ها برای کسب درآمد، خانه و کاشانه خود را رها کرده و رو بیاورند به پهن کردن بساط دست فروشی در خیابان های شهرهای بزرگ.

آن طور که مشخص است، دست فروشی عطر و ادکلن تبدیل به یک پیشه اختصاصی منطقه ای افرادی از مناطق کُردنشین و غرب کشور شده است به طوری که به راحتی از صحبت و ارتباط کلامی بین این دست‌فروشان متوجه می شویم اهل همین مناطق هستند.

 بی‎کاری های فصلی و دائم، عدم توسعه یافتگی شهری و روستایی، کمبود صنایع با مشاغل پایدار، ناپایداری اقتصادی و... آن ها را برآن داشته است برای کسب درآمد و گذران زندگی، این شغل را انتخاب کنند.

در کنار یکی از پاساژهای پر رفت و آمد مرکز شهر تهران، در اولین نگاه، مردی چهارشانه با لهجه کردی را می بینم که بساطش را کنار پیاده‌رو و نزدیک در پاساژ پهن کرده است. او انواع عطرهای مارک‌دار و معمولی را کنار هم چیده است. اکثر جعبه های عطرهایش نیز باز هستند تا مشتری به ‌راحتی آن ها را تست کند. افراد زیادی اطرافش جمع شده اند و یکی یکی عطرها را امتحان می کنند. او هم درحال تعریف و تمجید از تک تک عطرهایی است که انتخاب می کنند.

برندها همه معروف، جعبه ها به ظاهر اصلی اما قیمت ها شوک برانگیز ارزان است؛ چیزی بین 20 تا 40 هزار تومان. همین باعث شده است که کسبش پر رونق باشد و روزانه درآمده قابل قبولی درآورد.

اما فروشنده های مغازه های شیک و گران تر شهر که در این روزهای رکود بازار و توان پایین مردم برای خرید عطرهای گران قیمت، سطح درآمدشان پایین آمده است، به شدت از این وضع گلایه دارند و می گویند: «این روزها قشر زیادی از مردم، دست‏فروش ها را به ما ترجیح می دهند؛ تنها به دلیل پایین بودن قیمت اجناس‎شان. غافل از این که این عطرها تقلبی هستند و حتی می توانند برای سلامتی‌شان ضرر داشته باشند. شیشه این عطرها را در دبی و یا مکان های دیگر به صورت دستی قالب می‌زنند ولی آن قدر ماهرانه این کار را می کنند که با اصل آن مو نمی‌زند. همین موضوع است که باعث گول خوردن مردم می شود.»

«محسن»، یکی از این فروشنده ها می گوید: «در خارج از کشور، این جعبه ها را با اسانس ها و مواد شیمیایی ترکیب شده، به صورت فله ای پر و با بسته بندی های شیک، از راه های مرزی و آبی وارد بازار کشور می کنند. در نهایت هم دست فروش ها آن ها را با قیمت های پایین در کنار پیاده روها می فروشند. مردم هم که به دلیل پایین بودن قیمت ها، از این عطرها به خوبی استقبال می کنند.»

 محسن ادامه می دهد: «البته تشخیص جنس های اصل از تقلبی کار خیلی سختی نیست و از روی بسته‌بندی و ضخیم بودن سلفون روی جعبه عطر می‌توان اصل و تقلبی بودنش را فهمید. البته بعضی‌ها از شیشه تستر استفاده می‌کنند که نیازی به قالب زدن ندارد. در این صورت، کار تشخیص کمی سخت می‌شود. با تست کردن اما می شود اصلی بودن عطر را تشخیص داد. اگر عطری که روی پوست می‌زنید، چربی زیادی داشته باشد، به این معنی است که اسانس زیادی دارد و تقلبی است. »

تعداد بالای دست‎فروشان در شهرهای کشور به این معنا است که بنگاه‌های کوچک و بزرگ اقتصادی وضعیت مطلوبی ندارند و فضای اقتصادی کشور به شدت به سمت دلالی، واسطه گری، کالای قاچاق و استفاده از رانت پیش رفته است.