شایا گلدوست
سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۱ میلادی، روز ۲۰ ژوئن را «روز جهانی پناهنده» نامگذاری کرد. این روز برای بزرگداشت جرات و جسارت انسانهایی بیشماری است که به دلایل مختلفی مثل جنگ، خشونت، نداشتن امنیت جانی و روانی به دلایل اجتماعی، قومی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی، اقلیمی، جنسی و جنسیتی و … مجبور به ترک خانه و وطن میشوند و به دنبال رویاها و آرزوها و مکانی امن برای زندگی میگردند.
در سالهای اخیر روند رسیدگی به پرونده پناهجویان و پناهندگان ایرانی در ترکیه بسیار نگرانکننده بوده است. گروهها و اقشار آسیبپذیری در میان پناهجویان و پناهندگان هستند که سالهاست در ترکیه در انتظار سرنوشتی نامعلوم به سر میبرند. یکی از حساسترین این گروهها اعضای جامعه رنگینکمانی است. افرادی که به واسطه خشونت و تبعیض و به دلیل فشارهای موجود از سوی خانواده، جامعه و قانون رفتن را به ماندن ترجیح دادهاند.
ترکیه اولین و نزدیکترین کشور به ایران برای ثبت درخواست پناهجویی است. کشوری که در سالهای اخیر به دلیل تغییر ساز و کار سازمان ملل متحد و سیاستهای کشورهای پناهندهپذیر از امنیت لازم برای پناهجویان و پناهندگان برخوردار نیست. کشوری سنتی و مذهبی با دولتی اسلامگرا که از نظر فرهنگی و قانونی فضای مناسبی برای افراد رنگینکمانی محسوب نمیشود. تورم بیسابقه سالهای اخیر نیز در کنار عوامل دیگر، زندگی را نه تنها برای قشر پناهجو و پناهنده، بلکه برای شهروندان ترک نیز بسیار دشوار کرده است.
با وجودی که در قانون ترکیه روابط جنسی افراد همجنس و گرایشهای جنسی و هویتهای جنسیتی مختلف جرم تلقی نمیشود، اما این کشور از نظر فرهنگی و مذهبی تفاوت چندانی با ایران نداشته و نگاه عموم جامعه به قشر رنگینکمانی به دلایل ذکر شده بسیار منفی است. در هفتههای گذشته خبر از توزیع اعلامیههایی در مورد «سنگسار کردن افراد رنگینگمانی تا مرگ» در شهر اسکیشهیر ترکیه، به دست رسیده است. فعالان و سازمانهای مدافع حقوق افراد الجیبیتیکیو در ترکیه میگویند که جوامع مذهبی در حال افزایش نفوذ در شهر اسکیشهیر هستند، شهری که تعداد زیادی از پناهندگان رنگینکمانی در آن ساکن بوده و به عنوان فضای امنی برای آنها در نظر گرفته شده است. با وجودی که فعالان و وکلای حقوق رنگینکمانیها در اسکیشهیر، علیه این اعلامیهها شکایت جنایی کردهاند، اما مادامی که مقامات ارشد دولتی از جمله رئیسجمهور، وزیر کشور و مقامات مذهبی علیه قشر رنگینکمانی نفرتپراکنی میکنند، شرایط تغییر نخواهد کرد.
در سالهای اخیر انتقادهای زیادی به عملکرد آژانس پناهندگی سازمان ملل در انتقال پناهندگان به کشور مقصد میشود، اما علاوه بر ناکارآمدی این سازمان، عواملی چون تغییر الگوی پذیرش پناهندگان از سوی کشورهای غربی مخصوصا ایالات متحده آمریکا و همچنین همهگیری ویروس کرونا، که شرایط اقتصادی دنیا را دچار چالش کرده است، بیتاثیر نبودهاند. انتقال مسئولیت رسیدگی به پروندهها و انجام مصاحبهها به اداره مهاجرت ترکیه نیز، پناهجویان زیادی را در معرض خطر اخراج از ترکیه قرار داده است.
«آرشام پارسی»، مدیر سازمان پناهجویان دگرباش IRQR در کانادا، در گفتوگو با ایرانوایر از آخرین اقدامات انجام شده برای تسریع رسیدگی به پرونده پناهندگان میگوید. او که در سفرهای متعدد خود به شهرهای مختلف ترکیه، به طور مستقیم با اعضای جامعه رنگینکمانی پناهنده در ارتباط و از مسائل ومشکلات آنها با خبر است، در نامهای خطاب به دولت کانادا این وضعیت را با صراحت شرح داده است. وی درباره نامه ارسال شده به دولت و مقامات دولتی کانادا میگوید:
«من به شخصه از شرایط پناهندگان در ترکیه باخبر هستم. اخیرا در نامهای طولانی خطاب به دولت کانادا به شدت به روند بررسی پروندهها در اداره مهاجرت اعتراض کردم. به این موضوع اشاره کردم که بسیاری از پناهندهها بیش از دو سال است که همچنان منتظر صدور ویزاهایشان هستند و هیچ پیشرفتی در پروندهها حاصل نشده است. در قسمتی از نامه تاکید کردم که یا پاسخ این نامه را ندهید و یا از فرستادن پاسخهای اتوماتیک و جملات از پیش تعیین شده خودداری کنید، چون تمام آن پاسخها را بارها شنیدهایم.
در نامه به بنیاد مرجان و کمک به افرادی که در معرض خطر جدی و جدال با مرگ و زندگی هستند، نیز اشاره کردم. بنیادی که به یاد «مرجان محمدی» زن ترنسی که با وجود بیماری پروندهاش آنقدر به تاخیر افتاد که در ترکیه از دنیا رفت. در نامه تاکید کردم باید قبل از آنکه دیر شود و اتفاقهای تلخ مشابه دوباره تکرار شوند، کاری کنیم. برای شما تنها این یک شغل نیست، بلکه وظیفه انسانی وحقوقی شماست. دولتی که به رای ما تشکیل شده وظیفهاش تامین خواستههای ماست و ما از شما میخواهیم که به این روند هر چه سریعتر سر و سامان دهید.»
این نامه علاوه بر سفارت کانادا در ترکیه، به وزرای مهاجرت کانادا، امور خارجه، امور حمل ونقل، وزرای منتقدشان در دولت سایه، همچنین مشاور ویژه نخستوزیر در امور جامعه رنگینکمانی و چند نماینده منتقد دولت نیز فرستاده شده است. «آرشام پارسی» با اشاره به اینکه پاسخها و تماسهایی را در جواب نامه دریافت کرده است، میگوید که امید این وجود دارد که کانادا هر چه سریعتر به پروندههای بلاتکلیف و در انتظار سروسامان دهد. هرچند خبرهایی از استخدام نیروهای جدید در اداره مهاجرت برای رسیدگی به پروندههای در انتظار به گوش میرسد.
علاوه بر این «پارسی» در سفر اخیر خود به آمریکا، در دیدار با چند سازمان و مقام مرتبط، درباره شرایط و مسائل و مشکلات پناهندگان رنگینکمانی صحبت کرده است. از جمله «آنا اسکمانی» نماینده ایرانیتبار مجلس نمایندگان فلوریدا. ایالات متحده آمریکا در زمان ریاستجمهوری ترامپ روند رسیدگی به پرونده پناهندگان چند کشور از جمله ایران را به حالت تعویق در آورده و پس از آن نیز روند رسیدگی به پروندهها بسیار کند پیش میرود.
به غیر از کانادا و آمریکا، کشورهای اروپایی بالاخص آلمان از سالهای دور رویکرد موثر و مثبتی در سازماندهی به شرایط پناهجویان و پناهندگان داشته، اما در روزهای اخیر برخی گزارشها حاکی از آن است که اداره فدرال مهاجرت و پناهندگی آلمان (بامف) درخواست پناهندگی شماری از همجنسگرایان را رد کرده است. این در حالی است که این افراد به دلیل گرایش جنسیشان، در کشور خود با خطر آزار و اذیت و حتی مرگ مواجه هستند.
انجمن همجنسگرایان آلمان (LSVD) میگوید، بیش از ۷۰ مورد از چنین پروندههایی را در طول چند سال گذشته جمعآوری کرده است. در میان آنها پناهجویانی دیده میشوند که در آلمان ازدواج کرده و یا در آستانه ازدواج بودهاند.
در روند رسیدگی به پروندهها همجنسگرایانی که از آلمان تقاضای پناهندگی میکنند، در مراحل پناهندگی باید ثابت کنند که به دلیل گرایش جنسی خود در کشورشان مورد آزار و اذیت قرار میگیرند. مقامهای آلمان معتقد هستند که همجنسگرایانی که میتوانند گرایش جنسی خود را در کشورشان پنهان نگه دارند، میتوانند به کشورشان بازگردند. این در حالی است که دیوان عالی اروپا در سال ۲۰۱۳ میلادی این شکل از بررسی به پروندهها را غیر قابل قبول دانسته، چرا که گرایش جنسی، بخشی از هویت انسان است و نمیتوان آن را در هراس از آزار و اذیت، پنهان نگه داشت. آلمان از جمله کشورهایی است که این تصمیم دیوان دادگستری اروپا را پذیرفته است.
امید میرود که در «روز جهانی پناهنده» با دیدی بازتر و رویکردی مثبتتر به این قشر در معرض آسیب و تبعیض نگاه شود و کشورها با نهایت توان آغوششان را به روی انسانهایی که خانه و کاشانهشان را بر دوش میکشند، باز کرده تا در امنیت و آرامش سکنی گزینند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر